jautājums |
atbilde |
wymień przyczyny kryzysu gospodarczego sākt mācīties
|
|
nieurodzaj w latach 1315-1317, chłopi zjedli nasiona i nie mieli co jeść, chłopi nie produkują i nie sprzedają zboża
|
|
|
wymień skutki kryzysu gospodarczego sākt mācīties
|
|
chłopi stają się biedniejsi, kupcom i rzemieślnikom spadły dochody w miastach, dochody fełdałów mniejsze o połowę, pojawienie się raubritterów, większa liczba żebraków, upadek banków, kryzys handlu międzynarodowego, epidemia dżumy
|
|
|
sākt mācīties
|
|
fełdałowie którzy nie pogodzili się z gorszą jakością życia, napadali na kupców na drogach
|
|
|
lata trwania epidemii dżumy sākt mācīties
|
|
1346-1352r.-Kaffa 1348-1352r.- Europa
|
|
|
sākt mācīties
|
|
wyż demograficzny, niski poziom higieny, rozpowszechniona przez najazdy złotej ordy trafiła potem do całej Europy
|
|
|
sākt mācīties
|
|
śmierć wielu ludzi (nawet 75mln), zatrzymanie handlu, rozwój hodowli zwierząt, bunty chłopskie, likwidacja systemu cechowego, powstanie systemu nakładu, przywiązanie chłopów do ziemi
|
|
|
bunt żakerii 1358r. przyczyny sākt mācīties
|
|
uziemienie chłopów, wojna stuletnia, chcieli odzyskać prawa
|
|
|
sākt mācīties
|
|
po ok. 2 latach zabito chłopów, krwawy bunt, chaos
|
|
|
bunt lollardów 1381r. przyczyny sākt mācīties
|
|
lollardowie chcieli wolności religijnej a chłopi praw więc połączyli się w jeden bunt z Watem Tylerem na czele
|
|
|
sākt mācīties
|
|
śmierć ludzi, więcej wyznawców lollardyzmu, gorsze nastawienie do kościoła
|
|
|
wymień założenia lollardyzmu sākt mācīties
|
|
komunia pod 2 postaciami, odrzucenie dogmatu przez przeistoczenie, odrzucenie dostępu do pisma Św., potępienie symonii
|
|
|
kim był Karol IV Luksemburski? sākt mācīties
|
|
król Czech, cesarz niemiecki
|
|
|
co dawała bulla Karola IV Luksemburskiego i w którym roku została wydana? sākt mācīties
|
|
wydana w 1356r, regulowała wybór władców Rzeszy, od tej pory wybór należał do 7 elektorów
|
|
|
wojna 100-letnia przyczyny, między kim i lata trwania sākt mācīties
|
|
między Anglią (Edward III) i Francją (Filip VI) trwała 1337-1453r. przyczyny: pretensje so tronu Edwarda III (chciał dziedziczyć po matce), spory o Gujemne i Flondrię (ziemie Angielskie we Francji), za dużo rycerstwa i szlachty
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Anglia traci ziemie we Francji, Francja wygrywa, zmiana sposobu prowadzenia wojen na kuszników i piechotę, osłabienie pozycji rycerstwa, wojska zaciężne, wzbogacenie chłopów, wojna 2 róż w Anglii
|
|
|
wojna 2 róż między kim, lata trwania sākt mācīties
|
|
1455-1485 lata trwania, między różą białą-Yorków a czerwoną-Lancasterów
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Henryk VII poślubił Elżbietę York co zakończyło wojnę i utworzyło dynastię Tudorów
|
|
|
przyczyny kryzysu kościoła sākt mācīties
|
|
przez dużą władzę duchowni stali się skąpi, symonia, nepotyzm, łamanie celibatu, więcej heretyków, nikolaizm
|
|
|
na czym polegała niewola awiniońska sākt mācīties
|
|
trwała 1309-1377r. ponieważ we Włoszech powstała sekta Dulcynjan którzy rozpoczęli powstanie przeciwko papieżowi, papież uciekł i przeniósł stolicę do Awinionu
|
|
|
skutki niewoli Awiniońskiej sākt mācīties
|
|
utrata autorytetu przez papieża i duchownych Podporządkowane pod króla Francji konflikty wewnątrz kościoła Katarzyna ze Sieny
|
|
|
scharakteryzuj sobór w Pizie sākt mācīties
|
|
1409r. Miał zakończyć schizmy i usunąć poprzednich papieży wybrali trzeciego papieża bo żaden nie ustąpił Aleksander piąty powstał jeszcze większy konflikt
|
|
|
synod w konstancji- scharakteryzuj sākt mācīties
|
|
1414-1418r Dwóch papieży umarło trzeci zrezygnował więc wybrano czwartego papieża nowym papieżem został Marcin piąty
|
|
|
skutki synodu w Konstancji sākt mācīties
|
|
koniec schizmy zachodniej zajęcie się sprawą polsko-krzyżacka podczas soboru Paweł Włodkowic wygłosił przemowę w której uznał że Chrystianizacja Pogan jest niesprawiedliwa i kościół się zgodził i zakazał krucjat, spór między kurialistami a koncyrialistami
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1431-1449r. miał zakończyć schizmę między kurialistami a koncyrialistami
|
|
|
kim był Zygmunt Luksemburski? sākt mācīties
|
|
Był synem Karola Luksemburskiego poślubił Marię Andegaweńską,
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Powrót do Biblii jako źródła wiary komunia pod dwiema postaciami biedny kościół krytyka idei świętych krytyka odpustów za pieniądze Husytyzm był uznany za herezje bo osłabia pozycję papieża który nie chciał odejść od bogactwa
|
|
|
scharakteryzuj husytyzm umiarkowany sākt mācīties
|
|
kalikstyni Chcieli tylko komunii pod dwiema postaciami odpuścili resztę praw przestali prowadzić wojny
|
|
|
scharakteryzuj husytyzm pełny sākt mācīties
|
|
taboryci, Chcieli komunii pod dwiema postaciami oraz równości ludności wobec prawa odebrania majątków szlachty i danie i chłopa aby wszyscy płacili podatki i prowadzili wojny
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1434 Pierwsza Klęska Husytów wygrywa Zygmunt Luksemburski
|
|
|
czym były kompaktaty praskie sākt mācīties
|
|
zawarte w 1436r porozumienie utrakwistów z husytami, Po bitwie pod Lipanami Zgoda na umiarkowany Husytyzm
|
|
|
1437r. Śmierć Zygmunta Luksemburskiego, co dalej z tronem? sākt mācīties
|
|
zostawił po sobie jedną córkę Elżbietę która wyszła za mąż za Albrechta Habsburga którzy przejęli władzę zmarł po dwóch latach a jego następcą był Pogrobowiec który stracił tron na Węgrzech bo oni woleli Jagiellonów
|
|
|
czym była polityka dynastyczna sākt mācīties
|
|
Polityka polegająca na obsadzeniu swoich dzieci na jak największej liczbie Tronów poprzez układy i małżeństwa
|
|
|
sākt mācīties
|
|
10 listopada 1444r. Kazimierz Jagiellończyk zachęcony przez Cezary niego zrywa sojusz z Turkami przez co ginie w wojnie z większością polskich rycerzy koniec unii polsko węgierskiej
|
|
|
kto rządził po Pogrobowcu? sākt mācīties
|
|
w Czechach- Jerzy z Podiebradów a na Węgrzech Maciej Korwin. Kazimierz Jagiellończyk zawiera układ w 1471r z Jerzym i w 1491r. z Maciejem przez co na tronie zasiadł Władysław Jagiellończyk
|
|
|
scharakteryzuj bitwę na Kulikowym Polu sākt mācīties
|
|
Księstwo moskiewskie kontra Tatarzy polegało na zbieraniu ziem ruskich czyli idę odzyskania terenów ruskich co generuje konflikty z Litwą i Polską tereny ruskie formalnie należały do Tatarów którzy pobierali Haracz
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Rozpoczął program zbierania ziem ruskich dopiero po śmierci Kazimierza Jagiellończyka rozpoczął wojnę z Litwą wprowadził swoją politykę
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Turecka dynastia wywodząca się od Osman ów tworzyli nad morzem Marmara Emirat a potem Sułtanat walczyli z Bizancjum co pozwoliło na wyprawy na europę
|
|
|
sākt mācīties
|
|
|
|
|
sākt mācīties
|
|
porywanie małych chrześcijańskich dzieci i robienie z nich wojska tureckiego
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1389r. wojska turecki vs serbowie, obie strony poniosły straty
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1396r. krucjata i klęska Zygmunta Luksemburskiego
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1402r. między turkami osmańskimi a mongołami- mongołowie Wygrali
|
|
|
kiedy zdobyto konstantynopol sākt mācīties
|
|
1453r. zdobyty pezez wojsko tureckie
|
|
|
kto przejmuje władzę po Kazimierzu Wielkim w 1370r? sākt mācīties
|
|
Władzę przejmuje Ludwik Andegaweński który dawał ziemię polskim książętom by zgodzili się na jego koronacje
|
|
|
w ktorym roku umiera ludwik andegawenski sākt mācīties
|
|
|
|
|
kto przejmuje władzę po Ludwiku Andegaweńskim sākt mācīties
|
|
w 1384r Królem zostaje Jadwiga unde Gawenńska która miała wyjść za Albrechta Habsburga ale Szlachta uznała że to bez sensu miała poślubić Jagiełły ale tego nie chciała więc wysłała posła do Wilna który zachęcił ją do małżeństwa
|
|
|
w ktorym roku zawarto I unię w Krewie sākt mācīties
|
|
|
|
|
przyczyny unii polsko litweskiej w 1385r sākt mācīties
|
|
Wspólny wróg czyli Krzyżacy Polska tego chciała bo Litwa miała dużo ziemię dostęp do morza czarnego chęć chrystianizacji przez Litwę
|
|
|
postanowienia unii w Krewie w 1385r sākt mācīties
|
|
Witold i Jagiełło to kuzyni więc stają się wielkimi książętami chrzest Litwy ślub Jagiełły i Jadwigi pomóc w odzyskaniu straconych ziem Polski applicare (złączyć połączyć) ślub w 1386
|
|
|
polityka Jadwigi Andegaweńskiej sākt mācīties
|
|
Organizacja wyprawę na Ruś Halicko-Włodzimierską w celu jej do łączenia odnowienie wyższej szkoły w krakowie Powołanie uniwersytetu Jagiellońskiego umarła w wieku 19 lat przy porodzie
|
|
|
scharakteryzuj pokój na wyspie Salin sākt mācīties
|
|
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1413r Postanawiała że Witold może być wielkim księciem ale Jagiełło jest ważniejszy
|
|
|
w ktorym roku umiera jagiello i kto przejmuje władze sākt mācīties
|
|
umiera w 1434, rozpadaja sie unie polsko litewskie, krolem polski zostaje Kazimierz Jagiellonczyk od 1447r. a drugi syn wielkim ksieciem
|
|
|
wielka wojna lata trwania kto z kim sākt mācīties
|
|
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Pokój na wyspie sal and Witold oddajesz móc najazdy Krzyżaków na Litwę dyskryminowanie Jagiełły chęci zerwania unii przez Krzyżaków
|
|
|
jakim cudem polska odniosła sukces w wielkiej wojnie sākt mācīties
|
|
Bo Jagiełło był lepszym strategiem Krzyżacy byli w słońcu przewaga liczebną Wojsk polsko litewskich Litwini uciekli z pola bitwy i bitwa pokazała Prestiż Jagiełły i to że Krzyżaków można pokonać
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Krzyżacy mieli oddać Żmudź Litwie na czas życia Eli Witolda nie podpisali tego bo uznali że z Pogan Ami nie zawiera się takich umów
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1414r. Jakiego chciał głodzić Krzyżaków upił i zagrażał ich tereny ale przestał bo dotyczyło to ludności cywilnej a tego zabraniał Sobór
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1422 Polega na oddaniu na stałe Litwę i Żmudzi i Jagiełło po podpisaniu pokoju atakował zakon krzyżacki aż do swojej śmierci bo był słaby
|
|
|
pokój w brześciu kujawskim sākt mācīties
|
|
1435r. Koniec konfliktów między Litwą a Krzyżakami przeciwko następcy Witolda i Królestwu polskiemu
|
|
|
wymień organizacje działające przeciwko Krzyżakom sākt mācīties
|
|
1. związek jaszczurzy- bronienie mieszkańców pomorza przed krzyżakami był tajny i zbrojny 2. Związek Pruski-1440 Związek miast i Mieszczan pomorza starali się rozwiązywać problemy bez przemocy
|
|
|
wojna trzymastoletnia przyczyny sākt mācīties
|
|
Chęć odzyskania pomorza gdańskiego Krzyżacy są coraz słabsi zakon przestaje mieć poparcie zakon wykupuje Wojska zaciężne Akt inkorporacji
|
|
|
przebieg wojny 13-letniej sākt mācīties
|
|
1454- szkachta wymusza przywieleje na szkachcie, spada popularność polski. 1456r. podbicie floty duńskiej, 1462r. bitwa koło świecina- armia pod dowództwem Dunina pokonuje Krzyżaków, 1466- 2 pokoj torunski czyli konjec wojny
|
|
|
akt inkorporacji przyczyny sākt mācīties
|
|
Wcielenie pomorza do Polski Wojska zaciężne lepsze niż Szlachta koszty Polski ponoszą mieszkańcy Gdańska kolejne przywileje dla szlachty w którym nie muszę walczyć ale muszą dać pieniądze na wojnę król kupuje Malbork
|
|
|
postanowienia aktu inkorporacji sākt mācīties
|
|
Zakon zostaje na mniejszych terenach a plusy są włączone do Polski nowa stolica Krzyżaków to Królewiec mistrz zakonny musi płacić trybut dla Polski i pytać o zdanie króla oraz dać Wojska na wojnę
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1478r o biskupstwo warmińsko mazurskie, chcieli wyzwolenia spod rządów króla polski
|
|
|
od kiedy do kiedy monarchia stanowa w polsce sākt mācīties
|
|
od 1333 (Kazimierz Wielki) do 1454- zmiana przez przywileje
|
|
|
cechy polskiej monarchii stanowej sākt mācīties
|
|
Państwo to nie tylko Król ale też rycerstwo i mieszkańcy kształtowało się pojęcie korony i państwa zadaniem monarchy było dbanie o mieszkańców idea całości i niepodzielności państwa
|
|
|
przyczyny nadawania przywilejów sākt mācīties
|
|
Przez żądania szlachty potrzeba finansowa by mieć poparcie zmieniły ustrój innym na demokrację szlachecka
|
|
|
sākt mācīties
|
|
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1388r. Władysław Jagiełło, krzyzacy podwazyli wartosc chrztu i zawarli sojusz, krol potwierdza poprzednie przywileje, wykupuje z niewoli szlachcica za granica i placi zold w wysokosci 3 grzywien od kopii
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1422, Władysław Jagieło, zakaz łączenia sędziego ziemskiego i starosty w jednym, nietykalność majątkowa szlachty bez wyroku sądowego, zgoda szlachty na bicie monety, wydany przez zwolanie przez szlachte sejmu obozowwgo w obozie wojskowym przeciwko krzyzak
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1423 Władysław Jagiełło, Jakiego chciał zapewnić sukcesję tronu swoim synom Szlachta ma zgodę na kupno majątków Sołtysów bezużytecznych ograniczenie wychodzenia chłopów ze wsi Wojewodowie ustalają maksymalne ceny na produkty rzemieślnicze w miastach
|
|
|
przywilej jedlińsko-krakowski sākt mācīties
|
|
1430-1433, Władysław Jagiełło, chęć uznania przez Władysława III i kontynuacja panowania Jagiellonow w Polsce, nikogo nie bedziemy sadzic bez wyroku sadowego, szlachta ma nietykalnosc majatkowa i osobista, tylko oni moga byc dostojnikami koscielnymi
|
|
|
cerkiewica-nieszawa przywilej sākt mācīties
|
|
1454, Kazimierz Jagiellończyk, Początek wojny trzynastoletniej król nie nakładać nowych podatków i nie zwołuję pospolitego ruszenia bez zgody sejmików szlacheckich
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1493r. Jan Olbracht- Po objęciu rządów przed wojną turecką znowu ograniczono wyjazdy chłopów ze wsi mógł tylko jeden w ciągu roku zakaz posiadania dóbr ziemskich mieszczanom Szlachta zwolniona z płacenia cła
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1505, Aleksander Jagiellończyk, ucisk szlachty obawiającej się potęgi magnatów, uchwalenie Nihil Novi, podatki i prawa ustalane za zgodą sejmu i senatu
|
|
|
sākt mācīties
|
|
1520r. Zygmunt I Stary, podczas wojny z zakonem szlachta chciala ograniczyc ucieczki chłopów ze wsi, obowiazkowa panszczyzna dla chlopow, ograniczenie praw sadow przy sadzeniu szlachcica, wolna zegluga po wisle
|
|
|
co przywileje dawały szlachcie sākt mācīties
|
|
Zwoływali sejmiki czerpali korzyści z pracy chłopów decydują o podatkach sądzą siebie nawzajem nie płacą cła jako jedyni mogą być urzędnikami
|
|
|
ograniczenia chłopów przez przywileje sākt mācīties
|
|
Nie mogą mieć ziemi uprawnej na Własność płacą Cło nie mogą być urzędnikami i zrobić karierę w kościele nie mogą opuszczać ziemi pracują jeden dzień za darmo
|
|
|
ograniczenia króla przez przywileje sākt mācīties
|
|
nie może nic zrobic bez zgody szlachty, ma królewszczyznę- ziemie tylko króla niezależna od szlachty
|
|
|
wymień organy władzy szkacheckiej sākt mācīties
|
|
Sejmiki ziemskie to Zjazd w danej ziemi zainteresowanych nią rycerzy same były zwoływane przez króla składał się z trzech stanów decyzję musiały być jednomyślna każda ustawie ustawa to konstytucja a województwa dzieliły się na powiaty
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Nadzorują miasta taksy wojewodzińskie przewodzą sejmikom ziemskim
|
|
|
organizacja pracy starosty sākt mācīties
|
|
Reprezentant władcy w danej ziemi zwołuję pospolite ruszenie ściga przestępców i dwa bezpieczeństwa zajmuje się majątkiem władcy w danej ziemi
|
|
|
sąd szkachecki/ podkomorski sākt mācīties
|
|
Rozstrzyga konflikty o ziemię
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Rozstrzyga sprawy cywilne np. kłamstwa obyciu szlachcicem
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Rozstrzyga sprawy karne np. morderstwo
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Zajmuje się sądzenie Mieszczan w miastach
|
|
|
pierwsze klasztory w polsce tworzyli? sākt mācīties
|
|
|
|
|
w połowie XIIw. do Polski przybyli... a razem z nimi... sākt mācīties
|
|
cystersi razem z nowymi technologiami tj. pług żelazny lub cep
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Studiował w paryskiej uczelni, sprowadził do polski dominikanów
|
|
|
scharakteryzuj styl romański sākt mācīties
|
|
Grube mury masywne wierzę wąskie okna głównie kształt kwadratu prostokąta wierzę i surowość często charakter obronny
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Nowa główna nowa Boczna Apsyda Transept prezbiterium
|
|
|
scharakteryzuj styl gotycki sākt mācīties
|
|
Ostre Wookie sklepienia łuki przy Porowe delikatne zdobienia wysoki i chudy wierzę freski ze scenami bibilinnymi
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Sklepienie trójdzielne sklepienie krzyżowe sklepienie gwieździste i sklepienie kryształowe
|
|
|
wymień najpopularniejszych kronikarzy i czasy kiedy pisali sākt mācīties
|
|
Gall Anonim czasy Bolesława Krzywoustego Wincenty zwany Kadłub kiem czasy Kazimierza sprawiedliwego Janka z Czarnkowa czasy Kazimierza wielkiego Jan Długosz czasy Jagiełły
|
|
|
scharakteryzuj literaturę średniowiecza sākt mācīties
|
|
Pisana po łacinie i tłumaczone na Polski Hagiografia jako pierwsza czyli Żywoty świętych pisane po łacinie ale na polskich ziemiach pojawienie się literatury świeckiej np. Lament świętokrzyski lub Psałterz
|
|
|