Łacina prawnicza 2
0 424 speciālā zīme jansolawa
| jautājums | atbilde | |||
|---|---|---|---|---|
|
Latin legal Vocabularium
|
||||
|
znać łacinę nie jest tak chwalebnym, jak haniebnym jest jej nie znać - Cyceron
|
||||
|
powtarzanie jest matką wiedzy, trening czyni mistrza
|
||||
|
odważ się być mądrym, odważył się być mądrym - Horacy
|
||||
|
z założenia, z góry, uprzedzając fakty
|
||||
|
"od jajka, od samego początku, Zygmunt Gloger pisze, że ab ovo u Rzymian pochodzi z ich przysłowia (łac.) ab ovo ad mala („od jajka do jabłek”), czyli „od początku do końca, gdyż Rzymianie wieczerze swoje rozpoczynali od jaj, a kończyli na jabłkach”[1].
|
||||
|
"
|
||||
|
zjednywanie sobie względów, życzliwości.
|
||||
|
powód do wojny
|
||||
|
niech oręż ustąpi przed togą, niech władza wojskowa ustąpi przed cywilną, niech nastanie pokój; cytat z mowy o swoim konsulacie Cycerona.
|
||||
|
nyślę, więc jestem - Rene Descartes
|
||||
|
za wspólną zgodą
|
||||
|
przedmiot przestępstwa – dowód rzeczowy świadczący o przestępstwie, ślad lub przedmiot stanowiący podstawę do przedstawienia wniosków dotyczących popełnionego czynu i sprawcy.
|
||||
|
mądremu wystarczy (pol. mądrej głowie dość dwie słowie)
|
||||
|
koniec wieńczy dzieło
|
||||
|
pamiętaj o śmierci
|
||||
|
Co za czasy! Co za obyczaje!) – zdanie Cycerona z jego pierwszej mowy przeciw Katylinie. W dosłownym tłumaczeniu: O czasy, o obyczaje!
|
||||
|
prawem i bezprawiem, nieprzebierając w środkach, wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
|
||||
|
dla dobra publicznego – określenie oznaczające usługi profesjonalne wykonywane dobrowolnie i bezpłatnie, w interesie publicznym
|
||||
|
kto milczy, ten zdaje się zezwalać; jedna z zasad prawa kanonicznego.
|
||||
|
q.e.d. – skrót od łacińskiego zwrotu Quod erat demonstrandum (co było do udowodnienia). Najpowszechniej stosowanymi polskimi odpowiednikami są skróty c.n.d. („czego należało dowieść”), c.b.d.u. („co było do udowodnienia”), c.b.d.o. („co było do okazania”
|
||||
|
dobro republiki najwyższym prawem
|
||||
|
zdanie odrębne – opinia inna niż głoszona przez większość, opinia nie mieszcząca się w proponowanych rozwiązaniach bądź zbiorach głosów.
|
||||
|
historiae scientiae,
|
||||
|
prawo (jako całość)
|
||||
|
jakim prawem!?
|
||||
|
z mocy samego prawa
|
||||
|
gdzie społeczeństwo, tam prawo
|
||||
|
źródła prawa
|
||||
|
źródła powstania/pochodzenia prawa
|
||||
|
źródła poznania prawa
|
||||
|
z niczego
|
||||
|
obyczaj przodków
|
||||
|
długi zwyczaj, ustaloną, jednolicie wykonywaną i trwałą praktykę postępowania w określonej sytuacji - prawo zwyczajowe
|
||||
|
szczyt prawa to szczyt bezprawia; zbyt szczegółowe (bezwzględne) przestrzeganie prawa staje się przyczyną największej krzywdy.
|
||||
|
pretorskie wyjaśnianie przepisów prawa cywilnego
|
||||
|
pretorskie uzupełnianie istniejących luk w prawie cywilnym
|
||||
|
pretorskie poprawianie przepisów prawa cywilnego
|
||||
|
Prawem publicznym jest prawo, które dotyczy pomyślności państwa
|
||||
|
Prawem prywatnym jest toprawo, które dotyczy interesów poszczególnych osób.
|
||||
|
prawo jest sztuką dobra i słuszności; prawo jest sztuką tego, co dobre isłuszne;
|
||||
|
oboje praw (cywilne i kanoniczne); (doctor utriusque iuris – doktor obojga praw, tj. rzymskiego i kanonicznego)
|
||||
|
bezwzglednie obowiązujące
|
||||
|
przepisy wzglednie obowiązujące
|
||||
|
prawo partykularne, oddzielne
|
||||
|
prawo powszechne, ogólne
|
||||
|
nieznajomość prawa szkodzi = nieznajomość prawa nie uwalnia, nie tłumaczy
|
||||
|
nieznajomość faktu nie szkodzi
|
||||
|
glosa na marginesie
|
||||
|
glosa między wierszami
|
||||
|
(ur. 1182, zm. 1260) – włoski prawnik, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli szkoły glosatorów i średniowiecznych komentatorów Kodeksu Justyniana – Corpus Iuris Civilis.
|
||||
|
glosa zgodna z prawem,
|
||||
|
prawo książęce - zespół uprawnień księcia w stosunku do ludnościlub dóbr
|
||||
|
ustawa książęca
|
||||
|
agora (gr.), rynek, jarmark, plac, miejsce, sąd
|
||||
|
rynek rzymski, inna nazwa to Forum Magnum – plac w starożytnym Rzymie, u stóp Kapitolu i Palatynu. Centrum polityczne i towarzyskie Rzymuokresu republiki.
|
||||
|
Kosciół żyje (posluguje się) prawem rzymskim
|
||||
|
Nikogo nie więzimy, o ile go prawem nie przekonamy (przywilejnietykalności osobistej nadany szlachcie przez Wladysława Jagiełłę)
|
||||
|
miejsce gdzie sąrynki, miejsce sprawowania sądu (równoważne z kompetencją sądu)
|
||||
|
sąd, który można wybrać, czyli prawa wolnego handlu, które raz w tygodniu, w soboty, umożliwiało kupcom na rynku kazimierskim sprzedawanie mięsa poza jatkami
|
||||
|
wykaz sądów
|
||||
|
przywilej (immunitet) sądu, np sądów wojskowych, duchownych
|
||||
|
zarzut niewłaściwości sądu; przypisany sąd; zarządzenie sali sądowej,-domniemanie prawne
|
||||
|
łac. powód idzie za miejscem sądu pozwanego) – zasada rzymskiego procesu cywilnego określająca właściwość miejscową (ratione loci).
|
||||
|
formuła procesu
|
||||
|
niezawisłość sądów kościelnych
|
||||
|
sprawy świeckie
|
||||
|
Pars generalis ratio iuris civilis
|
||||
|
dosł. prawo doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją nieważności.
|
||||
|
dosł. prawo bardziej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną) oraz sankcją nieważności.
|
||||
|
dosł - prawo mniej niż doskonałe - to norma prawna opatrzona sankcją represyjną (karną).
|
||||
|
dosł. prawo niedoskonałe - norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji.
|
||||
|
obok ustawy – o działaniu nie stojącym w sprzeczności z prawem, ale i nie przewidzianym wprawie; poza prawem
|
||||
|
wbrew ustawie
|
||||
|
zgodnie z ustawą; zwyczaje zgodne z prawem
|
||||
|
cel ustawy, racja prawna, uzasadnienie ustawowe
|
||||
|
gdzie ten sam cel, tam także takie samo uregulowanie (taka sama dyspozycja ustawy), w takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
|
||||
|
przez podobieństwo, analogię
|
||||
|
wnioskowanie z ustawy; wnioskowanie poprzez ustalanie konsekwencji prawnych faktu, który nie jest jeszcze szczegółowo uregulowany w prawie
|
||||
|
analogia z prawa) – analogia z ducha (istoty) prawa. wnioskowanie zcałego systemu prawa; wnioskowanie poprzez zastosowanie do stanu rzeczy, analogiaprawa nie uregulowanego w prawie regulacji dotyczącej podobnego stanu (w prawiecywilnym)
|
||||
|
z przeciwieństwa, (wychodząc) z przeciwnego (założenia), przeciwnie, przeciwnym sposobem
|
||||
|
domniemanie faktyczne, relacja opiera się na przyjęciu prawdopodobieństwa wynikającego z doświadczenia życiowego; na podstawie pewnych faktów o innych, np.: domniemywa się, że podeszczu jezdnia jest śliska
|
||||
|
domniemanie prawne, np. domniemanie
|
||||
|
domniemanie wzruszalne, domniemanie wyłącznie prawne, czyli usuwalne, – można je obalić dowodem przeciwnym – np.: domniemanie niewinności, domniemanie dobrej wiary, domniemanie ojcostwa w małżeństwie
|
||||
|
domniemanie prawne niewzruszalne – nie można go obalić dowodem przeciwnym; obecnie w polskim prawie występują wyjątkowo – np. rękojmia wiary ksiąg wieczystych
|
||||
|
ustawa ogólna
|
||||
|
ustawa specjalna, przepis szczególny
|
||||
|
ustawa (prawo) nie działa wstecz
|
||||
|
dosł. odwyknienie, odzwyczajenie, - jedna z reguł derogacyjnych - wygaśnięcie ustawy przez nieużywanie; zaprzestanie
|
||||
|
prawo ustanowione później (pochodzące z aktów prawnych o tej samej mocy, np. z dwóch ustaw i tym samym stopniu szczegółowości) należy stosować przed prawem ustanowionym wcześniej.
|
||||
|
prawo o większym stopniu szczegółowości (pochodzące z aktów prawnych otej samej mocy, np. z dwóch ustaw, obowiązujące w tym samym czasie) należy stosować przed prawem ogólniejszym.
|
||||
|
przepis ogólny późniejszy nie uchyla przepisu wcześniejszego szczególnego. Jedna z dyrektyw derogacyjnych stosowanych przy wykładni przepisów.
|
||||
|
o ustawie obowiązującej,
|
||||
|
o ustawie, która ma być uchwalona,
|
||||
|
wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich, np. prawa rzeczowe
|
||||
|
między stronami, np. zobowiązania z umów
|
||||
|
daj mi fakt, dam ci prawo; udowodnij fakt, a ja ci wskażę prawo (a przyznam ci rację, a wymierzę sprawiedliwość).
|
||||
|
sąd (urząd) zna prawo, zasada prawna wskazująca na to, że sąd zna obowiązujące przepisy i stosuje je z urzędu, niezależnie od tego, czy strony postępowania się na nie powołują, czy nie.
|
||||
|
w ścisłym znaczeniu
|
||||
|
w szerokim znaczeniu
|
||||
|
jasne teksty nie podlegają (nie wymagają) wykładni,
|
||||
|
(co wynika) zdefinicji
|
||||
|
nikogo nie krzywdzi ten, kto korzysta ze swego prawa; kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
|
||||
|
pierwszy w czasie, lepszy w prawie; pierwszeństwo w czasie daje lepsze prawa
|
||||
|
wypowiedziane wyraźnie słowami; dobitnymi słowami, wyraźnie, dokładnie
|
||||
|
coś ponad; np. zbędne powtórzenia nie wnoszącego nowości do systemu prawa
|
||||
|
określona liczba, liczba zamknięta, ograniczona np. ograniczone prawa rzeczowe
|
||||
|
na pierwszy rzut oka,
|
||||
|
między żyjącymi, np. czynności prawne – umowy
|
||||
|
na wypadekśmierci, np. czynności prawne – zapis, testament
|
||||
|
rzeczy oznaczone co do gatunku nie giną, gatunek nie ginie
|
||||
|
celem jest zwolnienie się z obowiązku ciążącego na osobie dokonującej przysporzenia, czyli zmniejszenie się jej pasywów. Przykładem jest zapłata długu. powód zwolnienia się
|
||||
|
dokonuje się czynności tylko po to, żeby nastąpiło przysporzenie na rzecz innej osoby, bez żadnego ekwiwalentu. Przykładem jest darowizna. powodem jest darowizna.
|
||||
|
celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia, czyli zwiększenie jego aktywów. Przykładem będą sprzedaż i najem.
|
||||
|
do niepewnych osób; (oferty) adresowane do nieoznaczonego kręgu odbiorców
|
||||
|
przez zaistnienie pewnych faktów; w sposób dorozumiany
|
||||
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) pod rygorem nieważności
|
||||
|
(forma czynności prawnej zastrzeżona) dla celów dowodowych
|
||||
|
(forma czynnościprawnej zastrzeżona) dla wywołania określonych skutków prawnych
|
||||
|
zastrzeżenie dokonane w myśli, zmieniające treść słów wypowiedzianychgłośno; potajemne zastrzeżenie, restrykcja. Wola nie jest zgodna zoświadczeniem woli.
|
||||
|
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które określają typ tej czynności (w szczególności typ umowy) i charakter wynikającego z niej stosunku prawnego
|
||||
|
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej – składniki treści czynności cywilnoprawnej, które powinny się znaleźć w jej treści, jednakże jeśli strony ich do tej treści nie włączą, czynność jest ważna,
|
||||
|
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej, które nie wpływająna istotę tej czynności jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych.Np. warunek, termin, polecenie, kara umowna. dodatkowe ważności czynności prawnej
|
||||
|
„czynność prawna kulejąca”, czynność prawna dokonana przez osobę do tego nie niezdolną (np. małoletni) lub nieupoważnioną (np. pełnomocnik bez upoważnienia). Staje się czynnością ważną od momentu zawarcia (ex tunc) jeżeli potwierdzi ją właściwa osoba
|
||||
|
termin początkowy
|
||||
|
termin końcowy
|
||||
|
sposób liczenia czasu od dnia zdarzenia, w której najmniejszą jednostką obliczania czasu jest doba, tzw. komputacja rzymska...
|
||||
|
sposób liczenia czasu – sposób bardzo dokładny (określona godzina) – od godziny zdarzenia
|
||||
|
od samegopoczątku zawarcia, z mocą wsteczną
|
||||
|
od teraz, odzaraz, od tej pory
|
||||
|
(wynikły) z umowy(kontraktu)
|
||||
|
(wynikły) z czynu niedozwolonego (deliktu)
|
||||
|
brzmienie ustawy
|
||||
|
proprium legis,
|
||||
|
rzeczy wspólne wszystkim ludziom
|
||||
|
to co jest ponad powierzchnią przypada gruntowi
|
||||
|
prawa na rzeczy cudzej, ograniczone prawa rzeczowe
|
||||
|
powództwa o ochronę praw na rzeczy – wobec wszystkich (ale in personam –inter partes)
|
||||
|
prawo do posiadania rzeczy
|
||||
|
uprawnia do użytkowania (używania) rzeczy
|
||||
|
uprawnia do pobierania pożytków i przychodów z rzeczy,
|
||||
|
uprawnia do dyspozycji faktycznej, prawo zużycia rzeczy, zmniejszenia rzeczy.
|
||||
|
prawo rozporządzania (dysponowania) rzeczą
|
||||
|
prawo wyzbycia sie rzeczy
|
||||
|
prawo nieograniczone, prawo niczym nieograniczone
|
||||
|
nikt nie może przenieść na drugiegowięcej praw niż sam posiada
|
||||
|
samym porozumieniem, z samego porozumienia
|
||||
|
doliczenie posiadania
|
||||
|
doliczenie czasu
|
||||
|
w sytuacji prowadzącej do zasiedzenia
|
||||
|
ustawa nie czyni różnicowania
|
||||
|
własność zwierzchnia (senior)
|
||||
|
własność użytkowa(wasal)
|
||||
|
współwłasność niepodzielna
|
||||
|
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, zkażdej przyczyny
|
||||
|
skarga o naruszenie posiadania, zwrot rzeczy przy naruszeniu wykonania pr. własności
|
||||
|
znosić nie czynić – ten kto ma grunt obciążony prawem innego
|
||||
|
danie
|
||||
|
czynienie
|
||||
|
nieczynienie
|
||||
|
zaprzeczenie
|
||||
|
znoszenie
|
||||
|
pomieszanie (np. ruchomości z nieruchomościami)
|
||||
|
użytkowanie, służebność osobista polegająca na prawie używania cudzej rzeczy i pobierania zniej wszystkich pożytków bez naruszenia jej substancji – bez zużycia
|
||||
|
służebność nie może polegać na pozytywnym działaniu (facere) ze strony właściciela nieruchomości służebnej
|
||||
|
faktyczneposiadanie, fizyczne władanie rzeczą przez posiadacza (animus – wola posiadania)
|
||||
|
wola posiadania dla siebie
|
||||
|
nikt sam dla siebie nie może zmienić przyczyny posiadania
|
||||
|
precario dans – oddający w precarium; precario accipiens – prekarzysta, otrzymujacy w precarium; precarium – umowa polegająca na oddaniu rzeczy na prośbę w bezpłatne używanie z obowiązkiem zwrotu na każdoczesne żądanie
|
||||
|
dobrodziejstwo posiadania
|
||||
|
kaucja (gwarancja) za szkodę, która będzie wyrządzona – stypulacja ocharakterze gwarancyjnym – odszkodowawczym
|
||||
|
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
posiadanie wadliwe – niewadliwe, np. siła
|
||||
|
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
wola posiadania dla drugiego
|
||||
|
wręczenie (wydanie) rzeczy (art. 348 KC), jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
przekazanie posiadania przez wskazanie bez fizycznego zetknięcia z nią; jedna z form przeniesienia posiadania.
|
||||
|
sposób przeniesienia posiadania bez rzeczywistego przekazania, wręczeniarzeczy (traditio), wyłącznie na podstawie porozumienia stron, jeśli przenoszącywłasność zatrzymuje rzecz we władaniu,
|
||||
|
polega na tym, że następuje przeniesienie possessio z posiadacza na dzierżyciela mocą samej umowy zawartej między posiadaczem a dzierżycielem, dzierżyciel miał już corpus, teraz mocą samej umowy przechodzi na niego posiadanie
|
||||
|
prawo retencji, prawo zatrzymania
|
||||
|
upoważnienie lokatora, dzierżawcy, wierzyciela zastawnego do usunięcia i odebrania przy zwrocie przedmiotu wszelkich poczynionych inwestycyj.
|
||||
|
warunek bez którego nie, warunek konieczny, nieodzowny, konieczne i niezbędne działanie, stan lub składnik
|
||||
|
nikomu nie mozna odmowic
|
||||
|
iure successionis
|
||||
|
wg ustawy, z mocyprawa
|
||||
|
sukcesja (nabycie praw) w całości, pod tytułem ogólnym, np. przyjęcie spadku w całości (zob. 4 rodzaje sukcesji w prawie rzymskim – spadkobranie, conventio immarrum, abrogatio, bonorum emptio!)
|
||||
|
nikt nie może przenieść więcej praw niż sam posiada
|
||||
|
nasciturus pro iam nato habetur
|
||||
|
mający się narodzić(dziecko poczęte) jest uważany za już narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści (fikcja prawna).
|
||||
|
według głów (naszczyciewierzchołku)
|
||||
|
według szczepów (u podstawy), np. dzieci dziedziczące zamiast ojca później zmarłego
|
||||
|
na wypadekśmierci
|
||||
|
z wolą (zamiarem), myślą testowania
|
||||
|
z przychylnością, dobrodziejstwem (korzyścią) dla testamentu
|
||||
|
przebłysk świadomości, np. u chorych psychicznie
|
||||
|
in sensu stricto
|
||||
|
legat windykacyjny. Zapis prawa cywilnego – ius civilepolegającyna bezpośrednim przekazaniu własności kwirytarnej rzeczy przez testatora idający legatariuszowi możność wystąpienia z rei vindicatio dlarealizacji zapisu
|
||||
|
legat damnacyjny. Zapis dający zapisobiorcy roszczenie przeciwdziedzicowi o przeniesienie własności zapisanej rzeczy lub przysporzeniezapisanej korzyści majątkowej,
|
||||
|
legatum nominis
|
||||
|
legatum liberationis
|
||||
|
transmissio hereditatis
|
||||
|
facta per concludentia
|
||||
|
cum viribus hereditatis
|
||||
|
pro viribus hereditatis
|
||||
|
successio praevenire
|
||||
|
hereditatis petitio
|
||||
|
familia legis
|
||||
|
małżeństwo nie istnieje
|
||||
|
przeszkoda zrywająca
|
||||
|
przymierze małżeńskie
|
||||
|
zgoda małżeńska
|
||||
|
zamknięta liczba
|
||||
|
małżeństwa powinny być wolne od nacisków
|
||||
|
zaręczyny
|
||||
|
przyrzeczenie zawarcia małżeństwa
|
||||
|
nikt, kto powołuje się na własną niegodziwość nie będzie wysłuchany
|
||||
|
malżeństwo zawarte i dopełnion (skonsumowane)
|
||||
|
żadna ludzka władza nie może rozwiązać zawartego małżeństwa
|
||||
|
oddzielenie co do łoża i stołu
|
||||
|
separacja trwała
|
||||
|
separacja czasowa
|
||||
|
małżeństwo nie dopełnione (nie skonsumowane)
|
||||
|
matka zawsze jest pewna
|
||||
|
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
|
||||
|
bezpłodność - niemożność stania się rodzicem dziecka
|
||||
|
niemożność współżycia - niezdolność do odbycia stosunku seksualnego
|
||||
|
dzieci poczęte poza małżeństwem
|
||||
|
dzieci z prawego łoża
|
||||
|
dzieci z nieprawego łoża
|
||||
|
dzieci z nieprawego łoża są legitymowane po zawarciu małżeństwa
|
||||
|
zarzut wielu współżyjących
|
||||
|
małżeństwo mniemane
|
||||
|
przysposobienie ze wszystkimi skutkami
|
||||
|
"adopcja niepełna (dziecko zostaje pod władzą ojca w dotychczasowej rodzinie, ale otrzymuje prawo do dziedziczenia beztestamentowego)
|
||||
|
committitur cognita "
|
||||
|
adopcja najpełniejsza (dziecko traktowane jako członek rodziny)
|
||||
|
adopcja powinna odtwarzać naturę (tzn, powinna być zachowana różnica wieku)
|
||||
|
zapłodnienie naturalne, z przyjemnością =)
|
||||
|
zapłodnienie sztuczne
|
||||
|
Immunitatem et commercial legis
|
||||
|
węzeł prawny
|
||||
|
zobowiązywać
|
||||
|
między stronami
|
||||
|
zobowiązanie, które nie może być zaskarżone
|
||||
|
danie, czynienie, nieczynienie, znoszenie
|
||||
|
nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych
|
||||
|
uważa się, że gatunek nie ginie
|
||||
|
rzecz oznaczona indywidualnie przepada temu, komu się należy
|
||||
|
rzeczywisty uszczerbek majątkowy, szkoda rzeczywista
|
||||
|
korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści
|
||||
|
" wartość dla
|
||||
|
omnes; pretium pretium item communiter receptam forum "
|
||||
|
cena w odniesieniu do całego majątku poszkodowanego uwzględniająca związki funkcjonalne z innymi przedmiotami
|
||||
|
według wartości uczuciowej, szczególnego upodobania (pretium affectionis) np. zniszczenie pamiątkowego zdjęcia. Nie da się obiektywnie określić wartości szczegolnego upodobania
|
||||
|
potrącenie zysku ze stratą
|
||||
|
Zobowiązanie przemienne – zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń.
|
||||
|
Upoważnienie przemienne – w prawie zobowiązań możliwość zwolnienia się dłużnika od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia. Upoważnienie przemienne powstaje z umowy lub w przypadkach przewidzianych w ustawie.
|
||||
|
świadczenie w miejsce wykonania) – instytucja prawa zobowiązań, czynność prawna prowadząca do wygaśnięcia istniejącego zobowiązania poprzez spełnienie innego świadczenia niż wynikające z dotychczasowego stosunku obligacyjnego.
|
||||
|
Są to umowy zawierające element częściowej odpłatności. W tych wypadkach umowa darowizny zostaje połączona z inną umową odpłatną lub nieodpłatną.
|
||||
|
umowa na rzecz osoby trzeciej
|
||||
|
zastrzeżenie, dodane do umowy, na mocy którego dłużnik traci swoje prawa z umowy, w razie niedotrzymania zobowiązania.
|
||||
|
Umowa przedwstępna – umowa, w której jedna lub obie strony zobowiązują się, że zawrą inną umowę, tzw. przyrzeczoną.
|
||||
|
wina w kontraktowaniu
|
||||
|
umów należy dotrzymywać – zasada wyrażająca się w tym, że osoba, która zawarła w sposób ważny umowę, musi się z niej wywiązać.
|
||||
|
skoro sprawy przybrały taki obrót) – instytucja prawa cywilnego oraz doktryna w prawie traktatów.
|
||||
|
"zarzut niewykonania umowy") - sposób obrony dłużnika w sporze sądowym wynikłym na tle zawartej umowy wzajemnej, polegający na zarzuceniu wierzycielowi, że ten nie wykonał swojej części umowy
|
||||
|
w prawie rzymskim najwyższy stopień winy, polegał na świadomym zachowaniu się (tzn. działaniu lub zaniechaniu) zmierzającym do wyrządzenia drugiemu szkody. w prawie karnym: wina umyślna
|
||||
|
negligentia, niedbalstwo pojęcie z zakresu teorii prawa oznaczające nieumyślne spowodowanie szkody lub czynu zabronionego
|
||||
|
Wina w wyborze, np. wyborze wykonawcy
|
||||
|
zdarzenie, wypadek, przykry zbieg okoliczności;
|
||||
|
"Siła wyższa", powoduje zwolnienie kogoś z odpowiedzialności
|
||||
|
Siła wyższa to zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
|
||||
|
potrącenie
|
||||
|
nowacja - zastąpienie jednego stosunku obligacyjnego innym, nowym
|
||||
|
zlanie w jedno, np. dłużnik stał się spadkobiercą wierzyciela
|
||||
|
ustępowanie, odchodzenie
|
||||
|
Pactum de non cedendo (zakaz cesji) – zastrzeżenie umowne wyłączające lub ograniczające możliwość przeniesienia uprawnienia (wierzytelności) z umowy w drodze przelewu
|
||||
|
kupno rzeczy spodziewanej
|
||||
|
nadzieja powstania
|
||||
|
rzecz wyłączona z obrotu handlowego
|
||||
|
Czyje korzyści, tego ryzyko
|
||||
|
zastrzeżenie własności
|
||||
|
sprzedaż na próbę, kupujący do określonego czasu mógł za zwrotem ceny wycofać się z kontraktu uznając, że towar mu nie odpowiada,
|
||||
|
kupno z zastrzeżeniem, że kupujący w określonym czasie będzie mógł zwrócić rzecz jeśli mu się ona nie spodoba
|
||||
|
umowa o odkupienie rzeczy
|
||||
|
skarga o zwrot nienależnego świadczenia płaconego w przeświadczenia spłacania długu, którego wrzeczywistości nie było pod warunkiem, że płacono z zamiarem umorzenia długu
|
||||
|
świadczenie nienależne
|
||||
|
wola pozostawania w spółce
|
||||
|
czas do namysłu, rozważenia
|
||||
|
Status et processus
|
||||
|
postępowanie nieprocesowe
|
||||
|
obowiązujące prawo zależy od tego, na jakim terenie leży sąd
|
||||
|
sąd to działanie trzech osób (actor - powód, iudex - sędzia, reus - pozwany)
|
||||
|
niech będzie wysłuchana i druga strona
|
||||
|
panowie sporu \ strony procesu \ powód i pozwany
|
||||
|
żaden sędzia bez powoda (nie ma sędziego bez powada)
|
||||
|
prawa są pisane dla osób czuwających
|
||||
|
niech sędzia nie wychodzi ponad żądanie stron
|
||||
|
ZANIM ZRODZIŁ SIĘ SPÓR / PRZED WSZCZĘCIEM PROCESU
|
||||
|
PO ZRODZENIU SIĘ SPORU \ PO WSZCZĘCIU PROCESU
|
||||
|
uwiecznienie sądu (sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy w chwili wszczęcia postępowania, pozostaje właściwy aż do ukończenia postępowania)
|
||||
|
powód udaje się do sądu pozwanego; zasada określająca właściwość miejscową sądu
|
||||
|
ten, kto wniósł sprawę do sądu
|
||||
|
przeciwko komu sprawa została wniesiona do sądu
|
||||
|
legitymowanie dla jednej sprawy
|
||||
|
legitymowanie dla całego procesu
|
||||
|
następstwo procesowe z powodu śmierci
|
||||
|
następstwo na skutek umowy między jedną ze stron a osobą trzecią
|
||||
|
rzecz już osądzona
|
||||
|
sprawa między osobami trzecimi
|
||||
|
WYBIERANIE SĄDU, KTÓRY JEST NIEWŁAŚCIWY, ALE STRONY UWAŻAJĄ GO ZA WŁAŚCIWY
|
||||
|
PRZEDŁUŻENIE JURYSDYCKJI
|
||||
|
zanegowanie przez przedstawienie innego stanowiska
|
||||
|
zarzut peremptoryjny - ma na celu zniweczenie roszczeń powoda, np. zarzut przedawnienia
|
||||
|
zarzuty dylatoryjny - powoduje chwilowe odroczenie sprawy, np. zarzut niewłaściwości sądu
|
||||
|
zarzut deklinatoryjny - zwalniał od wdania się w spór, np. zawarcie ugody
|
||||
|
odpowiedź
|
||||
|
odpowiedź na odpowiedź
|
||||
|
obowiązek przedstawienia środków dowodowych (np. gdy ktoś przechowuje testament)
|
||||
|
obowiązek udowodnienia winy ciążący na oskarżycielu
|
||||
|
na tym spoczywa cięzar dowodu, kto twierdzi (na powodzie, oskarżycielu) a nie na tym, kto neguje
|
||||
|
"nie wchodzi sie dwa razy do tej samej rzeki"
|
||||
|
wyrok tworzy prawo między stronami
|
||||
|
zakaz zmiany wyroku na gorszy (przy apelacji)
|
||||
|
rzeczamj drobnymi niezajmuje się pretor (urząd, sąd)
|
||||
|
błąd w podstawie prawnej wydania wyroku (w prawie materialnym)
|
||||
|
błąd proceduralny (naruszenie prawa formalnego, nie zachowanie odpowiedzniej procedury)
|
||||
|
sędzia wyłączony ze sprawy Z MOCY USTAWY (np. ze względu na pokrewieństwo)
|
||||
|
sędzia wyłączony ze sprawy NA WNIOSEK STRON (np. może być podejrzany/niezdolny)
|
||||
|
uwolnienie od sądu[1]) – jedna z czterech podstawowych kategorii wyroków wydawanych przez sądy w ramach inkwizycyjnego procesu karnego w epoce stosowania Constitutionis Criminalis Carolinae.
|
||||
|
oświadczenie prawa - w prawie osobowym
|
||||
|
CO DOTYCZY PRZEBIEGU PROCESU
|
||||
|
CO DOTYCZY ROZSTRZYGNIĘCIA SPORU
|
||||
|
Secretum gentium
|
||||
|
Lex fori - Lex loci processus
|
||||
|
locus regit formam actus,
|
||||
|
Comitas gentium
|
||||
|
mobilia personam sequuntur
|
||||
|
Lex patriae
|
||||
|
Lex domicilii
|
||||
|
animo manendi
|
||||
|
Pactum de lege Utende
|
||||
|
ultimum refugium
|
||||
|
pacta servanda sunt
|
||||
|
tertiis pacta non nocere non prosunte
|
||||
|
Res inter alios acta
|
||||
|
in favorem tertii
|
||||
|
Pro foro interno
|
||||
|
pro foro externo
|
||||
|
dismembratio
|
||||
|
ius enim postliminii
|
||||
|
tabula rasa
|
||||
|
delictum iuris gentium
|
||||
|
iure sanguinis
|
||||
|
ius soli
|
||||
|
persona non grata
|
||||
|
Et legem criminalem
|
||||
|
iuris gentium delicta
|
||||
|
victima
|
||||
|
Poena anteriori nullum crimen nulla poena sine lege
|
||||
|
/ Sine lege scripta
|
||||
|
/ Sine lege certa
|
||||
|
/ Sine praevia lege
|
||||
|
lex retro non agit
|
||||
|
res ipsa loquitur
|
||||
|
vis absoluta
|
||||
|
vis compulsiva
|
||||
|
directus dolus
|
||||
|
dolus directus Repentinus
|
||||
|
dolus directus praemeditatus
|
||||
|
dolus eventualis
|
||||
|
culpa dolo exoro
|
||||
|
iter delicti
|
||||
|
delictum putativum
|
||||
|
nemo prudens punit quia peccatum est, sed ne peccetur
|
||||
|
in dubio pro reo
|
||||
|
dolus non praesumitur
|
||||
|
Reformatio in pejus iudici appellato non licet
|
||||
|
delicta parentum liberis non nocent
|
||||
|
reus in exceptione actor est
|
||||
|
Ei incumbit probatio qui dicit, qui non neg
|
||||
|
quod non est in actis, non est in mundo
|
||||
|
Verba volant, scripta manent
|
||||
|
Audit ex testis
|
||||
|
Nemo judex in propria (sua) causa
|
||||
|
Forum commissi delicti
|
||||
|
Forum praeventionis
|
||||
|
perpetuatio fori
|
||||
|
forum causarum connexitatis
|
||||
|
causa principalis
|
||||
|
causa Accessori
|
||||
|
res judicata pro veritate habetur
|
||||
|
ne bis in idem crimen iudicetur
|
||||
|
Confessio est Regina probationum
|
||||
|
propter falsa
|
||||
|
propter Novae
|
||||
|
Paremie
|
||||
|
w prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość.
|
||||
|
przy takim samym sensie ustawy, takie same postanowienia ustawy
|
||||
|
zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
|
||||
|
ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
|
||||
|
Złe obyczaje dają początek dobrym prawom. Makrobiusz
|
||||
|
dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury.
|
||||
|
znać ustawy, to nie znaczy trzymać się ich słów, lecz rozumieć ich sens i znaczenie
|
||||
|
praw nie ustanawia się dla poszczególnych osób, lecz dla ogółu
|
||||
|
lepiej pozostawić bezkarnym występek zloczyńcy, niż skazać niewinnego.
|
||||
|
gdy znika przyczyna prawa, samo prawo przestaje istnieć.
|
||||
|
Nie należy słuchać próżnych głosów tłumu.
|
||||
|
czyli nie wszystko, co jest dozwolone, jest uczciwe
|
||||
|
wyrok tworzy prawo między stronami
|
||||
|
wolność jest rzeczą bezcenną.
|
||||
|
Siłę wolno odeprzeć siłą.
|
||||
|
Nie piwinniśmy źle korzystać z naszego prawa
|
||||
|
Nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie
|
||||
|
kara ustanowiona jest w celu poprawienia ludzi
|
||||
|
Rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczy.
|
||||
|
– Prawo przychodzi z pomocą starannym, a nie bezczynnym.
|
||||
|
Zrobiłeś z własnej woli, to nie dzieje ci się krzywda
|
||||
|
nieznajomość prawa nie jest dla nikogo usprawiedliwieniem
|
||||
|
Ciężkie niedbalstwo równe jest winie umyślnej
|
||||
|
z bezprawia nie rodzi się prawo
|
||||
|
Nikt nie może poprzez własny występek (delikt) uczynić lepszym swego położenia
|
||||
|
wszelkie prawo winno być stanowione dla ludzi
|
||||
|
przy największym państwa nierządzie najliczniejsze (są) prawa
|
||||
Skatīt līdzīgas flashcards:
sentencje łacińskiesentencje łacińskieLatin stage 10verba voluntatis (czasowniki oznaczające chęć, wolę)lectio secundalectio tertiaWS 49matspjälkningsłówkacebulowe byliny wiosnyschulaufgabe2Porosty
sentencje łacińskiesentencje łacińskieLatin stage 10verba voluntatis (czasowniki oznaczające chęć, wolę)lectio secundalectio tertiaWS 49matspjälkningsłówkacebulowe byliny wiosnyschulaufgabe2Porosty
