Łacińska terminologia prawnicza

 0    272 speciālā zīme    antekczemplik
Drukāt spēlēt pārbaudiet sevi
 
jautājums atbilde
Prawo
sākt mācīties
Ius
Sprawiedliwośc
sākt mācīties
iustitia
Prawo Natury
sākt mācīties
Ius Naturale
Prawo Stanowione
sākt mācīties
Ius Positivum
Prawo Cywilne
sākt mācīties
jus civile
Prawo Narodów
sākt mācīties
Iure gentium
Prawo Powszechne
sākt mācīties
Ius Commune
Prawo Wyjątkowe
sākt mācīties
Ius Singulare
Prawo Ziemii
sākt mācīties
Ius Soli
Prawo Krwi
sākt mācīties
Ius Sanguinis
Prawo Publiczne
sākt mācīties
Ius Publicum
Prawo Prywatne
sākt mācīties
Ius Privatum
Prawo względem osoby
sākt mācīties
Ius in Personam
Prawo względem rzeczy
sākt mācīties
Ius ad Rem
Prawo bezwzględnie obowiązujące
sākt mācīties
Ius Cogens
Prawo względnie obowiazujące.
sākt mācīties
Ius Dispositivum
Prawo Ogólne
sākt mācīties
Ius Generale
Prawo Szczegółowe
sākt mācīties
Ius Speciale
Prawo do dysponowania
sākt mācīties
Ius Disponendi
Prawo do posiadania
sākt mācīties
Ius Possiniendi
Prawo do używania
sākt mācīties
Ius Freundi
Prawo do nabywania
sākt mācīties
Ius Acquisitum
Prawo do odwołania do sądu
sākt mācīties
Ius Apellationis
Prawo do wniesienia zaskarżenia w procesie cywilnym
sākt mācīties
Ius Avocandi
Prawo do wniesienia zaskarżenia w procesie karnym
sākt mācīties
Ius Provocationis
Prawo do podjęcia działań prewencyjnych
sākt mācīties
Ius Cavendi
Prawo do karania
sākt mācīties
Ius Coercendi
Prawo do wykonywania kary śmierci
sākt mācīties
Ius Gladii
W prawie cywilnym każda definicja jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, aby nie można było jej podważyć
sākt mācīties
Omnis definito in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti posset
Prawo jest sztuką stanowienia tego co dobre i słuszne
sākt mācīties
Ius est ars boni et aequi
Prawo i podstęp nie mogą współżyć
sākt mācīties
Ius et fraus numquom cohabitant
Najwyższe prawo najwyższą niesprawiedliwością
sākt mācīties
Summum ius, summa iniuria
Regułą jest to, co opowiada o czymś w sposób skrócony. Prawo nie wynika z reguły, ale reguła wynika z prawa, które istnieje. Przy pomocy reguły krótko prezentujemy jakieś rozwiązanie
sākt mācīties
Regula est quae rem, quae est breviter enarrat. Non ex regula ius sumatur, sed ex iure, quod est, regula fiat. Per regulam igitur brevis rerum narratio traditur.
Sprawiedliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu, co mu się należy
sākt mācīties
Iustitia ens constans et perpetua voluntas ius sum cuique tribuendi
Nakazy prawa to: żyć uczciwie, nie wyrządzać szkody innemu, oddać każdemu co jego
sākt mācīties
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
Nie powinniśmy źle używać naszego prawa
sākt mācīties
Male iure nostro uti non debemus
Nie wszystko co dozwolone jest uczciwe
sākt mācīties
Non omne quod licet, honestum est
Nieznajomość prawa szkodzi
sākt mācīties
Ignorantia iuris nocet
Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych, nie przyszło przychodzić z pomocą głupim
sākt mācīties
Ius civile vigilantibus scriptum est, nec stulis solere succuri
Prawem publicznym jest to, które ma na względzie dobro państwa rzymskiego, prywatnym - które ma na względzie dobro jednostek
sākt mācīties
Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatorum quod ad singulorum utilitatem
Prawo publiczne nie może zostać zmienione przez prywatną umowę
sākt mācīties
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
Porozumienie prywatne nie uchyla prawa publicznego
sākt mācīties
Privatorum conventio Iuri publico non derogat
Prawo niedoskonałe
sākt mācīties
lex imperfecta
prawo mniej niz doskonałe
sākt mācīties
LEX MINUS QUAM PERFECTA
prawo doskonałe
sākt mācīties
LEX PERFECTA
prawo wiecej niz doskonałe
sākt mācīties
LEX PLUS QUAM PERFECTA
porządek prawny ze względu na zamieszkanie
sākt mācīties
LEX DOMICILII
porzadek prawny ze wzgledu na obywatelstwo
sākt mācīties
LEX PATRIAE
porządek prawny ze względu na siedzibe sądu
sākt mācīties
LEX FORI
porządek prawny ze względu na miejsce dokonania aktu prawnego
sākt mācīties
LEX LOCI ACTUS
porządek prawny ze względu na dokonanie uroczystego aktu prawnego
sākt mācīties
LEX LOCI CELEBRATIONIS
porządek prawny ze względu na miejsce zawarcia umowy
sākt mācīties
LEX LOCI CONTRACTUS
porządek prawny ze względu na miejsce położenia rzeczy
sākt mācīties
LEX REI SITAE
twarde prawo, ale prawo
sākt mācīties
DURA LEX, SED LEX
prawo niesprawiedliwe nie jest prawem
sākt mācīties
LEX INIUSTA NON EST LEX
Jeśli znika uzasadnienie ustawy znika tez ustawa
sākt mācīties
CESSANTE RATIONE LEGIS, CESSAT IPSA LEX
Ustawa późniejsza uchyla wcześniejsza
sākt mācīties
LEX POSTERIOR DEROGAT PRIORI
Późniejsze prawo ogólne nie uchyla wcześniejszego szczegółowego
sākt mācīties
LEX POSTERIOR GENERALIS NON DEROGAT LEGI PRIORI SPECIALI
Prawo szczegółowe uchyla prawo ogólne
sākt mācīties
LEX SPECIALIS DEROGAT LEGI GENERALI
Prawo wyższego rzędu uchyla prawo niższego
sākt mācīties
LEX SUPERIOR DEROGAT LEGI INFERIORI
Prawo nie działa wstecz
sākt mācīties
LEX RETRO NON AGIT
Milczą ustawy wobec oręża
sākt mācīties
SILENT LEGES INTER ARMA
Nie ma kary bez ustawy
sākt mācīties
NULLA POENA SINE LEGE
Nie ma przestępstwa bez ustawy
sākt mācīties
NULLUM CRIMEN SINE LEGE
Nie ma przestępstwa bez kary
sākt mācīties
NULLUM CRIMEN SINE POENA
Ustawy wtedy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
sākt mācīties
BEIGNIUS LEGES INTERPRETENDAE SUNT, QUO VOLUNTAS EARUM CONSERVETEUR -
Znawstwo ustawy nie polega na przyswojeniu sobie jej słów ale treści i mocy prawnej
sākt mācīties
SCIRE LEGES NON HOC EST VERBA EARUM TENERE, SED VIM AC POTESTATEM
W ustawach bardziej podoba się prostota jak trudność
sākt mācīties
IN LEGIBUS MAGIS SIMPLICITAS QUAM DIFFICULTAS PLACET
Zwyczaj jest najlepszym sposobem interpretowania ustawy
sākt mācīties
CONSUETUDO EST OPTIMA LEGUM INTERPRES
Tam, gdzie prawo nie rozróżnia, nie powinniśmy rozróżnienia wprowadzać
sākt mācīties
UBI LEX NON DISTINGUIT, NEC NOS DISTINGUERE DEBEMUS
Jest godziwe
sākt mācīties
FAS EST
Przeciw prawu boskiemu
sākt mācīties
CONTRA IUS FASQUE
wszelkimi dozwolonymi i niedozwolonymi środkami
sākt mācīties
PER FAS ET NEFAS
argument z większego na mniejsze
sākt mācīties
ARGUMENTUM A MAIORI AD MINUS
argument z mniejszego na większe
sākt mācīties
ARGUMENTUM A MINORI AD MAIUS
argument z przeciwieństwa
sākt mācīties
ARGUMENTUM A CONTRARIO
argument z podobieństwa
sākt mācīties
ARGUMENTUM A SIMILI
argument z analogii
sākt mācīties
ARGUMENTUM PER ANALOGIA
argument z milczenia
sākt mācīties
ARGUMENTUM EX SILENTIO
Prawo dotyczące osób
sākt mācīties
IUS QUOD AD PERSONAS PERTINET
Małżeństwo
sākt mācīties
MATRIMONIUM
żona
sākt mācīties
CONIUX / MARITA / UXOR
mąż
sākt mācīties
CONIUX / MARITUS / VIR
małżeństwo zgodne z prawem, skuteczne
sākt mācīties
MATRIMONIUM LEGITIMUM
małżeństwo domniemane, nieważne
sākt mācīties
MATRIMONIUM PUTATIVUM
rodzice
sākt mācīties
PARENTES / GENITORES
wstępni
sākt mācīties
ASCENDENTES
zstępni
sākt mācīties
DESCENDENTES
krewny ze wspólnym przodkiem (krewny poprzez krew)
sākt mācīties
COGNATUS
powinowaty
sākt mācīties
AFFINIS
męski zwierzchnik rodziny
sākt mācīties
PATER FAMILIAS
wszelkie prawo jest ustanowione z uwagi na człowieka
sākt mācīties
HOMINUM CAUSA OMNE IUS CONSTITUTUM SIT
prawem natury jest to czego matka natura nauczyła wszelkie stworzenia
sākt mācīties
IUS NATURALE ES QUOD NATURA OMNIA ANIMALIA DOCUIT
matka zawsze jest pewna
sākt mācīties
MATER SEMPER CERTA EST
ojcem jest ten na kogo wskazuje małżeństwo
sākt mācīties
PATER EST QUAM NUPITAE DEMONSTRAT
dobro
sākt mācīties
BONA/BONUM
rzeczy materialne i niematerialne
sākt mācīties
RES CORPORALES ET INCORORALES
władztwo
sākt mācīties
DOMINUM/PROPRIETAS
prawo na rzeczy cudzej
sākt mācīties
IURA IN RE ALIENA
powództwo o charakterze rzeczowym
sākt mācīties
ACTIO IN REM
skarga wydobywcza (wystąpienie o zwrot rzeczy) – z każdego powodu, z każdej przy
sākt mācīties
REI VINDICATIO
skarga negatoryjna
sākt mācīties
ACTIO NEGATORIA
nikt nie może przenieść an drugiego więcej praw niż sam posiada
sākt mācīties
NEMO PLUS IURIS AD ALIUM TRANSFERRE POTEST, QUAM IPSE HABET
to co na powierzchni, przypada gruntowi
sākt mācīties
SUPERFICIES SOLO CEDIT
służebność nie może polegać na działaniu
sākt mācīties
SERVITUS IN FACIENDO CONSISTERE NEQUIT
służebności używa się w sposób oględny
sākt mācīties
SERVITUTIBUS CIVILITER UTENDUM EST
nie może być służebności na służebności
sākt mācīties
SERVITUS SERVITUTIS ESSE NON POTEST
nie może być służebności na rzeczy własnej
sākt mācīties
NEMINI RES SUA SERVIT
zobowiązanie
sākt mācīties
OBLIGATIO
zobowiązanie powstałe na podstawie ustawy
sākt mācīties
OBLIGATIO EX LEGE
zobowiązanie powstałe na podstawie umowy
sākt mācīties
OBLIGATIO EX CONTRACTU
zobowiązanie powstałe na podstawie czynu niedozwolonego
sākt mācīties
OBLIGATIO EX DELICTO
zobowiązanie jak gdyby z kontraktu
sākt mācīties
OBLIGATIO QUASI EX CONTRACTU
zobowiązanie jak gdyby z deliktu
sākt mācīties
OBLIGATIO QUASI ES DELICTO
zobowiązanie naturalne (bez przymusu)
sākt mācīties
OBLIGATIO NATURALIS
zobowiązanie cywilne (obowiązkowe)
sākt mācīties
OBLIGATIO CIVILIS
zobowiązanie solidarne
sākt mācīties
OBLIGATIO IN SOLIDUM
zobowiązanie podzielne
sākt mācīties
OBLIGATIO PRO RATA
przyczyna
sākt mācīties
CAUSA
przyczyna skierowana na nabycie
sākt mācīties
CAUSA OBLIGANDI VEL ACQUIRENDI
podstawa spełnienia zobowiązania
sākt mācīties
CAUSA SOLVENDI
podstawa darowizny
sākt mācīties
CAUSA DONANDI
wierzyciel/dłużnik
sākt mācīties
CREDITOR / DEBITOR
zobowiązanie jest węzłem prawnym
sākt mācīties
OBLIGATIO EST VINCULUM IURIS
spełnienie zobowiązania
sākt mācīties
SOLUTIO
swiadczenie w miejscu wykonania
sākt mācīties
DATIO IN SOLUTUM
zobowiązanie przemienne
sākt mācīties
OBLIGATIO ALTERNATIVA
upoważnienie przemienne
sākt mācīties
FACULTAS ALTERNATIVA
zwłoka
sākt mācīties
MORA
zwłoka dłużnika
sākt mācīties
MORA DEBITORIS
zwłoka wierzyciela
sākt mācīties
MORA CREDITORIS
zwłoka w zakresie świadczenia
sākt mācīties
MORA SOLVENDI
zwłoka w odbiorze świadczenia
sākt mācīties
MORA ACCIPIENTI
wezwanie do świadczenia
sākt mācīties
INTERPELLATIO
wezwanie do świadczenia
sākt mācīties
MORA EX REI FIT
złodziej zawsze jest postrzegany jako będący w zwłoce
sākt mācīties
FUR SEMPER MORAM FACERE VIDETUR
ryzyko
sākt mācīties
PERICULUM
ryzyko w czasie zwłoki
sākt mācīties
PERICULUM IN MORA
ryzyko zdarzeń losowych ponosi dłużnik
sākt mācīties
PERICULUM DEBITORIS
ryzyko ponosi najemca, dzierżawca
sākt mācīties
PERICULUM LOCATORIS
wina
sākt mācīties
CULPA
siła wyższa
sākt mācīties
VIS MAIOR
przypadek, sytuacja
sākt mācīties
CASUS
przypadek nieprzewidziany/zdarzenie przypadkowe
sākt mācīties
CASUS FORTUNIS
przypadek mieszany (połączenie dwóch sytuacji: niestaranności dłużnika oraz zdar
sākt mācīties
CASUS MIXTUS
zamiar
sākt mācīties
DOLUS
zamiar bezpośredni
sākt mācīties
DOLUS DIRECTUS
zamiar o szczególnym zabarwieniu. Wyst. przy przestępstwach kierunkowych. Wymaga
sākt mācīties
DOLUS DIRECTUS COLORATUS
zamiar ewentualny
sākt mācīties
DOLUS EVENTUALIS
zamiar zaplanowany
sākt mācīties
DOLUS PREMEDITATUR
zamiar bezpośredni nagły, bez zastanowienia
sākt mācīties
DOLUS DIRECTUS REPENTINUS
zamiar nastepczy
sākt mācīties
DOLUS SUBSEQUENS
niestarannośc/niedbalstwo
sākt mācīties
CULPA NEGLEGENTIA
grube niedbalstwo
sākt mācīties
CULPA LATA
lżejsze niedbalstwo
sākt mācīties
CULPA LEVIS
zaniedbanie staranności, takiej jaką się przykłada we włanych sprawach
sākt mācīties
CULPA LEVIS IN CONCRETO
zaniedbanie wzorcowej staranności
sākt mācīties
CULPA LEVIS IN ABSTRACTO
niedbalstwo przy zawieraniu umowy
sākt mācīties
CULPA IN CONTRAHENDO
niedbalstwo w nadzorze
sākt mācīties
CULPA IN CUSTODIENDO
niedbalstwo w wyborze
sākt mācīties
CULPA IN ELIGENDO
chcącemu nie dzieje się krzywda
sākt mācīties
VOLENTI NON FIT INIURIA
właściciel rzeczy ponosi skutki zdarzenia przypadkowego, powodującego uszkodzeni
sākt mācīties
CASUS SENTIT DOMINUS
nikt nie jest zobowiązany do świadczeń z powodu losowego zdarzenia
sākt mācīties
CASUS A NULLO PRESTANTUS
umowa
sākt mācīties
CONTRACTUS
elementy konieczne umowy
sākt mācīties
SUBSTANTIALIA CONTRACTUS
elementy dodatkowe umowy
sākt mācīties
ACCIDENTIALIA CONTACTUS
elementy obowiązujące z mocy prawa(niezawarte)
sākt mācīties
NATURALIA CONTRACTUS
dobra wiara/zła wiara
sākt mācīties
BONA FIDES / MALA FIDES
użyteczne nie doznaje uszczerbku przez to co wadliwe
sākt mācīties
UTILE PER INUTILE NON VITIATUR
umów należy dotrzymywać
sākt mācīties
PACTA SUNT SERVANDA
każde przyrzeczenie jest pojmowane jako obowiązujące w określonych warunkach
sākt mācīties
REBUS SIC STANTIBUS OMNIS PROMISIO INTELLEGITUR
to, co niemożliwe nie jest zobowiązaniem
sākt mācīties
IMPOSSIBILIUM NULLA OBLIGATIO EST
zatwierdzenie równa się zleceniu
sākt mācīties
RATIHABITIO MANDATO COMOPARATUR
to co od początku jest wadliwe nie może być uzdrowione z upływem czasu
sākt mācīties
QUOD AB INITIO VITIOSUM EST, NON POTEST TRACTU TEMPORIS CONVALESCERE
nie wolno wystepowac przeciwko temu, co wynika z wlasnych czynów
sākt mācīties
VENIRE CONTRA FACTUM PROPRIUM NEMINI LICET
nikt kto powołuje się na własną niegodziwośc nie bedzie wysłuchany
sākt mācīties
TURPITUDINEM SUAM ALLEGANS NEMO AUDITUR
podstępnie czyni ten, kto żąda czego co bedzie musiał zwrócić
sākt mācīties
DOLO FACIT QUI PETIT QUOD REDDITURUS EST
to co oczywiste nie podlega wykładni
sākt mācīties
CLARA NON SUNT INTERPRETANDA
w przypadku wątpliwości przeciw temu, kto wywołał wątpliwośc
sākt mācīties
IN DUBIO CONTRA PROFERENTEM
w przypadku wątpliwości przeciwko wierzycielowi stypulacyjnemu (kt. proponował t
sākt mācīties
IN AMBIGUITAS CONTRA STIPULATOREM
postanowienia umowne powodują podejrzliwośc
sākt mācīties
CLAUSULAE INSOLITAE INDUCUNT SUSPICIONEM
w umowach bardziej podoba się wola stron, jak uwzględnianie słów umowy
sākt mācīties
IN CONVENTIONIBUS CONTRAHENTIUM VOLUNTATEM POTIUS QUAM VERBA SPECTARI PLACUIT
w umowach w sposób milczący są zawarte elementy, wynikające z obyczajów i zwyczajów
sākt mācīties
IN CONTRACTIBUS TACITE INSUNT, QUAE SUNT MORIS ET CONSUETUDUNIS
spadek
sākt mācīties
HEREDITAS
dziedziczenie
sākt mācīties
SUCCESSIO
zmarły
sākt mācīties
DEFUNCTUS
dziedzic
sākt mācīties
HERES
czynności na wypadek smierci
sākt mācīties
MORTIS CAUSA
czynności za życia
sākt mācīties
INTER VIVOS
dziedziczenie na podstawie testamentu
sākt mācīties
EX TESTAMENTO
dziedziczenie beztestamentowe
sākt mācīties
AB INTESTADO
dziedziczenie przeciwtestamentowe
sākt mācīties
CONTRA TABULAS
wola spadkodawcy może być zmieniona aż do śmierci
sākt mācīties
AMBULATORIA ENIM EST VOLUNTAS DEFUNCTI USQUE AD VITAE SUPREMUM EXITUM
błędna przyczyna nie szkodzi
sākt mācīties
FALSA CAUSA NON NOCET
błędne oznaczenie nie szkodzi
sākt mācīties
FALSA DEMONSTRATIO NON NOCET
dziecko poczęte, uważane jest za już narodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
sākt mācīties
NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR QUOTIENS DE COMMODIS EIUS AGITUR
więcej powiedziano, mniej napisano
sākt mācīties
PLUS NUNCUPATUM, MINUS SCRIPTUM
najnowsza wola jest wiążąca
sākt mācīties
NOVISSIMA VOLUNTAS SERVATUR
przychylna interpretacja testamentu
sākt mācīties
FAVOR TESTAMENTI
korpus prawa cywilnego
sākt mācīties
Corpus Iuris Civilis
To, co tobie nie szkodzi a drugiemu może przynieść korzyść nie jest zakazane
sākt mācīties
Quod tibit non novet et alli probest non prohibetur
najstarsze znaczenie prawa
sākt mācīties
fas
nadużycie nie niweczy używania = nadużycie nie jest argumentem za utratą
sākt mācīties
Abusus non tollit usum= ex abusu non est argumentum ad desuetudinem
wezwanie do sądu
sākt mācīties
In ius vocatio
orzeczenie
sākt mācīties
Ius superius
ustawa
sākt mācīties
Lex aquilia
element czynności
sākt mācīties
Lex contractus
prawo boskie
sākt mācīties
Lex Divina
prawo ludzkie
sākt mācīties
Lex positiva seu humana
prawo patrzy w przyszłośc a nie w przeszłosc
sākt mācīties
Lex prospicit, non respicit
prawo działa wstecz, gdy służy łagodzeniu
sākt mācīties
Lex retro agit in mitius
sędziowie strażnikami wyborów
sākt mācīties
Iudices electionis custodes
skarb państwa nie rumieni się
sākt mācīties
Fiscus non erubescit
komputer jest skuteczniejszy niż liczydło
sākt mācīties
Machina computatoria efficentior est quam abacus
kto ustrzeże samych strzegących
sākt mācīties
Quis custodiet custodes ipsos
nie domniemywa się małżeństwa
sākt mācīties
Matrimonium non praesumitur
konsensus, zamiar pozostnania w małżeństwie
sākt mācīties
Consens/affectic maritalis
prawo macierzyste nie może być uchylone
sākt mācīties
Materna iura non possunt aboleri
płód podąża za kobietą, która urodziła dziecko
sākt mācīties
Partus sequitur ventrem
Władza ojcowska powinna polegać na trosce, nie na srogości
sākt mācīties
Patria potestas in pietate debet non atrocitate consistere
domniemywa się, że świadczący działa w swoim imieniu
sākt mācīties
Solvens praesumitur solvere suo nomine
uwiecznienie zobowiązania
sākt mācīties
Perpetuatio obligationis
cena z upodobania
sākt mācīties
Pretium affectionis
przekazany
sākt mācīties
Delegatus
odbiorca
sākt mācīties
Accipiens
Przekazany działa w ramach przekazującego
sākt mācīties
Assignatus utitur iure autoris
szkoda może stnieć bez bezprawia
sākt mācīties
Damnum sine iniuria esse potest
szkoda, której ktoś doznaje z uwagi na swoją winę, jego obciąża i nie może być przypisana komuś innemu
sākt mācīties
Damnum quod quis sua culpa sentit sibi debet, non aliis imputare
porozumienie
sākt mācīties
pactum
warunek
sākt mācīties
conditio
warunek wywołuje skutek od momentu dokonania czynności
sākt mācīties
Conditio existens ad initium negotii retrotrahitur
termin od kiedy / do kiedy
sākt mācīties
Dies – a quo/ ad quem
polecenie
sākt mācīties
modus
od momentu dokonania/ od momentu zaistnienia warunku
sākt mācīties
Ex tunc/ Ex nunc
posiadacz w dobrej wierze nie musi płacić wartości pożytków, które zużył
sākt mācīties
Bona fidei possessor fructus consumptos suos facit
dobra wiara jest domniemana
sākt mācīties
Bona fides praesumitur
w testamentach uwzględniamy pełną wolę testatora
sākt mācīties
In testamentis plenius voluntates testantium interpretamur
strona aktywna w procesie /powód/oskarżyciel
sākt mācīties
actor
strona, przeciwko której proces się toczy/pozwany
sākt mācīties
reus
nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złoż
sākt mācīties
Nemo iudex sine actore
skarga, która raz zostanie skonsumowana, nie może być ożywiona
sākt mācīties
Actio semel extincta non reviviscit
stan rzeczy osądzonej / nie po raz drugi to samo
sākt mācīties
Res iudicata / ne bis in idem
rozstrzygnięcie uznaje się za prawdziwe
sākt mācīties
Res iudicata pro veritate accipitur
powód podąża za sądem pozwanego/ właściwy jest sąd pozwanego
sākt mācīties
Actor sequitur forum rei
nikt nie jest zobowiązany do oskarżania samego siebie
sākt mācīties
Nemo tenetur seipsum accusare
ciężar dowodu obciąża powoda= ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi a nie na tym, kto przeczy
sākt mācīties
Actori incumbit onus probandi= Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
pozwany jest powodem (podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem/pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem)
sākt mācīties
Reus excipiendo fit actor = Reus in exceptione actor est
nie powinno być dozwolone powodowi to czego nie wolno pozwanemu
sākt mācīties
Non debet actori licere quod reo non permittur
niech będzie wysłuchana druga strona
sākt mācīties
Audiatur et altera pars
– sędzia podejrzany/ sędzia niezdolny do orzekania w konkretnej sprawie
sākt mācīties
Iudex suspectus/ Iudex inhabilis
nikt nie może być sędzią we własnej sprawie= nie może być ktoś jednocześnie powodem i sędzią
sākt mācīties
Nemo est iudex in propria causa= nemo simul actor et iudex
sąd zna prawo
sākt mācīties
Iura novit curia
tam gdzie prawo, tak jest ochrona prawna i środek jego realizacji
sākt mācīties
Ubi ius ibi remedium
zadaniem sędziego jest stosować/wyrażać prawo a nie je tworzyć
sākt mācīties
Iudicis est ius dicere, non dare
w przypadku wątpliwości na korzyść oskarżonego/ jeśli jest wątpliwość, zasądza się mniej
sākt mācīties
In dubio pro reo / In dubio semper id quod minus est, debetur
sędzia nie da więcej jak sam powód wnosi/ nie ponad żądanie/oczekiwanie powoda
sākt mācīties
Iudex non dedit plus, quod petens ipse requirit/ ne ultra petita
zmiana na gorsze nie jest dozwolona sędziemu w apelacji (zmiana wyroku apelacyjnego na niekorzyść odwołującego się nie jest dozwolona)
sākt mācīties
Reformatio in peius iudici apellatio non licet
rozstrzygnięcie sądu
sākt mācīties
Ius superius
ustawa
sākt mācīties
Lex falcidia
element czynności
sākt mācīties
Lex contractus
stosujemy prawo właściwe danej sprawie
sākt mācīties
Lex causae
Zmienną jest wola spadkodawcy, aż do momentu, kiedy jego życie wygaśnie
sākt mācīties
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
W testamentach zmierzamy do poznania pełnej woli spadkodawcy
sākt mācīties
Zmienną jest wola spadkodawcy, aż do momentu, kiedy jego życie wygaśnie
postępowanie, konflikt interesów
sākt mācīties
Proces
skarga o charakterze osobistym wygasa z chwilą śmierci (nie przechodzą na spadkobiorców) / czyny rodziców nie szkodzą dzieciom
sākt mācīties
Actio personalis moritur cum persona / delicta parentium liberis non nocet
Roszczenie raz wygasłe nie odżywa.
sākt mācīties
Actio semel extincta non reviviscit
Prawo mocne zakończenie sprawy wyklucza co do zasady możliwość ponownego postępowania / Rzecz osądzona traktowana jest jako prawdziwa
sākt mācīties
Res iudicata, ne bis in idem / res iudicata pro veritate accipitur
właściwy jest sąd miejsca zamieszkanie pozwanego
sākt mācīties
Actor sequitur forum rei (forum est ubi domicilim est)
Powód nie może być zasądzony.
sākt mācīties
Actor non condemnatur
Ciężar dowodu spoczywa na powodzie = C.D. spoczywa na tym kto mówi, a nie kto milczy
sākt mācīties
Actori incumbit onus probandi = Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat
podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem / pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem
sākt mācīties
Reus exceptiendo fit actor = Reus in exceptione actor est
Nie powinno być zezwolone powodowi to, na co nie zgadzamy się względme pozwanego (obie strony traktowane jednakowo)
sākt mācīties
Non debet actori licere, quor reo non permittur

Lai ievietotu komentāru, jums jāpiesakās.