rodzaje rzeczy itp

res

rzecz

res corporales

przedmiot materialny przeznaczony do obrotu

res incorporales

rzeczy niematerialne, majątek jako całość oraz uprawnienia majątkowe

fructus

pożytki

fructus naturales

rzeczy oddzielone od jakiejś innej rzeczy w drodze normalnej eksploatacji gospodarczej i stanowiące przychód z tej rzeczy

fructus naturales to np.

mleko, ciele krowy, owoce z drzew i krzewów

fructus pendentes

owoce stanowiące część rzeczy macierzystej przed oddzieleniem

fructus pendentes to np.

wełna na owcy

fructus civiles

dochody uzyskiwane z rzeczy w drodze czynności prawnej

fructus civiles to np.

czynsz z tytułu najmu

podziały rzeczy w Instytucjach Gajusa

1. res in patrimonio; res extra patrimonium 2. res corporales; res incorporales 3. res mancipi; res nec mancipi

res in patrimonio

rzeczy, które znajdowały się w majątku obywatela rzymskiego

res extra patrimonium

rzeczy, które znajdowały się poza majątkiem obywatela rzymskiego

res divini iuris

rzeczy podlegające prawu boskiemu

rzeczy res divini iuris to

res sacrae, res religiosae i res sanctae

res sacrae

rzeczy święte, poświęcone z woli ludu rzymskiego bogom najwyższym (ołtarze, świątynie)

res religiosae

rzeczy otoczone czcią, poświęcone kultowi zmarłych, bogom rodzinnym (grobowce, urny)

res sanctae

rzeczy uświęcone, czyli oddane pod szczególną opiekę bogów (mury i bramy miejskie)

res humani iuris

rzeczy podlegające prawu ludzkiemu

res humani iuris to

res publicae i res privatae

res publicae

rzeczy publiczne (ulice, teatry, łaźnie)

res private

rzeczy prywatne

rzeczy publiczne

nie mogły znajdować się w niczyim majątku, należały do ogółu

oprócz podziału na res in patrimonio i res extra patrimonium istnieje też podział na

res in commercio i res extra commercium

res in commercio

rzeczy przeznaczone do obrotu prawnego (może w danej chwili być res extra patrimonium np. rzecz niczyja)

res extra commercium

rzeczy wyłączone z obrotu prawnego

res corporales

rzeczy materialne

res incorporales

rzeczy niematerialne

rzeczy materialne

rzeczy które można poznać za pomocą zmysłu dotyku

rzecz materialna np.

niewolnik, szafa, złoto, srebro

rzeczy niematerialne

rzeczy, których nie można dotknąć a które polegają na uprawnieniach

rzecz niematerialna np.

spadkobranie, użytkowanie, zobowiązania

res mancipi

rzeczy, które w okresie archaicznym były dla Rzymian najważniejsze

res mancipi to np.

grunty położone w Italii, najstarsze służebności gruntów wiejskich, niewolnicy, niektóre zwierzęta pociągowe i juczne (woły, konie, muły, osły) i uzbrojenie niezbędne do walki

res nec mancipi

wszystkie inne rzeczy które nie były res mancipi

przy przeniesieniu własności res mancipi należało dokonać formalistycznych aktów:

mancipatio oraz zrównanej z nią in iure cessio

własność res nec mancipi można było przenieść przez

zwykłe traditio

podział na res mancipi i res nec mancipi został formalnie zniesiony przez

Justyniana

inne podziały rzeczy w prawie rzymskim

1. res mobiles; res immobiles 2. rzeczy oznaczone co do gatunku (genus); rzeczy oznaczone indywidalnie (species) 3. rzeczy zużywalne; rzeczy niezużywalne 4. rzeczy podzielne; rzeczy niepodzielne 5. rzeczy pojedyncze; rzeczy złożone; rzeczy zbiorowe

res mobiles

rzeczy ruchome

rzeczy ruchome to takie

które mogą być przemieszczone bez zmiany ich istoty

res immobiles

nieruchomości

nieruchomości

grunty i wszystko to co było z gruntem trwale złączone

rzeczy zamienne

rzeczy należące do danego gatunku

rzeczy zamienne (genus) to np.

oliwa, zboże pieniądze

rzeczy zamienne to rzeczy które dało się

zmierzyć, zważyć i policzyć

rzeczy niezamienne

rzeczy oznaczone indywidualnie (in species)

rzeczy oznaczone indywidualnie

rzeczy oznaczone co do tożsamości

rzeczy oznaczone indywidualnie to np.

niewolnik Stichus

rzeczy zużywalne

rzeczy, których normalne użytkowanie prowadzi do ich zużycia

rzeczy zużywalne np.

żywność, pieniądze

rzeczy niezużywalne

rzeczy, które nie ulegają zużyciu na skutek ich normalnego użytkowania

rzeczy niezużywalne np.

niewolnicy, nieruchomości, konie

ususfructus

użytkowanie

usus

używanie

rzeczy podzielne

rzeczy, które można podzielić na części bez zmiany ich właściwości i wartości

rzeczy podzielne np.

suma pieniędzy, wino, oliwa

rzecz niepodzielne

rzeczy, których nie można podzielić bez zniszczenia lub zmiany ich wartości

rzeczy niepodzielne np.

zwierzęta, obraz, rzeźba

rzeczy pojedyncze

rzeczy, które stanowiły jedność tak pod względem gospodarczy, jak i prawnym

rzeczy pojedyncze np.

niewolnik, kamień, zwierzę

rzeczy złożone

rzeczy na które składa się kilka pojedynczych elementów połączonych ze sobą w sposób trwały tak, że tworzą jedną całość tak pod względem gospodarczym jak i prawnym

rzeczy złożone np.

budynek, wóz

rzeczy zbiorowe

zbiór rzeczy fizycznie samodzielnych a istniejących jako całość tylko w sensie prawno ekonomicznym

rzeczy zbiorowe np.

stado zwierząt, biblioteka

nie można było wyciągać belki z budynku

nawet jeśli była nasza, ukradziona, można było tylko wystąpić ze skargą (dochodzenie podwójnej wartości belki)