Samorządy terytorialne+ sądy administracyjne

1. Kompetencje Naczelnego Sądu administracyjnego

Rozpoznaje skargi kasacyjne

2. Kompetencje Naczelnego Sądu administracyjnego

Rozpoznaje spory kompetencyjne między jednostkami samorządu terytorialnego a także między organami samorządu terytorialnego a administracji rządowej i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi

3. Kompetencje Naczelnego Sądu administracyjnego

Pełni funkcje sądu dyscyplinarnego dla sędziów sądów administracyjnych

Dzieli się na ile izb i jakke one są?

Na 3 izby- 1. Ogólnoadministracyjna, 2. Gospodarcza, 3. Finansowa

Prezes NSA?

Jacek chlebny- powołuje go prezydent RP na 6-letnią kadencje

Kompetencje sądów administracyjnych

sprawują kontrole działalności administracji publicznej (m. in badają decyzje administracji wydane przez organy administracji publicznej oraz badają legalność uchwał organów samorządu terytorialnego w I instancji)

Na czym polega samorząd terytorialny?

organizacja społeczności lokalnej i jednocześnie forma administracji publicznej

Trójstopniowy podział administracyjny

1. województwo 2. powiat 3. gmina

Jakie są typy zadań samorządu?

zadania własne, zlecone, powierzone

1. Zadania własne

mają na celu zaspokojenie zbiorowych potrzeb wspólnoty

2. Zadania własne

Wykonuje je samodzielnie i na własną odpowiedzialność

3. Zadania własne

źródłami finansowymi są dochody własne jednostsk samorządu terytorialnego i subwencje ogólne

1. Zadania zlecone

realizowane w imieniu administracji rządowej

2. Zadania zlecone

wynikają z „uzasadnionych potrzeb państwa”

3. Zadania zlecone

Źródłami finansowymi są najczęściej dotacje celowe

Zadania powierzone

są wykonywane przez jednostki samorządu terytorialnego na podstawie porozumień z innymi samorządami

Gmina jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego!

Gmina wykonujs wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu terytorialnego (tzw. domniemanie kompetencji na rzecz gminy)

Co to jest miasto na prawach powiatu?

Jest gminą miejską która oprócz zadań przypisanych samorządom gminnym wykonuje także zadania właściwe dla powiatów. Organem wykonawczym miasta na prawach powiatu jest prezydent miasta

Główne zadanie województwa

Głównym zadaniem województwa jest prowadzenje działań na rzecz rozwoju regionalnego

Wybory samorządowe

W wyborach do rad gmin i wyborach na wójta prawo wybierania przysługuje obywatelom Polski i obywatelom UE którzy mają 18 lat oraz na stałe zamieszkują obszar gminy. W wyborach do rad powiatu i sejmiku województwa prawo mają tylko obywatele Polski

Bierne prawo wyborcze w samorządach

organy stanowiące samorządu- 18lat, wójt burmistrz prezydent miasta- 25 lat

W wyborach do rad gminy do 20 tys. mieszkańców

gmina jest dzielona na tyle okregow wyborczych ile mandatów jest do obsadzenia (większościowa)

W wyborach do większych niż 20tys mieszkańców

rady gmin oraz rady miast na prawach powiatu obowiązuje system proporcjonalny

W wyborach do rad powiatu

także jest system proporcjonlany- 5% próh wyborczy

W wyborach do sejmiku województwa obowiązuje

system proporcjonlany

Wybory wójta burmistrza i prezydentów miast

bezpośredni, system większościowy (system większości bezwględnej)

Kadencja organów samorządowych

trwa 5 kat i jest dwukadencyjna

Źródła dochodów samorządów terytorialnych w Polsce

Dochody własne, subwencje ogólne i dotacje celowe

Dochody własne

wpływy z podatków lokalnych (nieruchomości) i opłat (targowych), udziały we wpływach z podatku PIT i CIT

Subwencje ogólne

Środku z budżetu państwa pozostające do pełnej dyspozycji danego samorządu, mogą być wykorzystywane na realizacje dowolnych celów (w zakresie samorządu oczywiscie)

Dotacje celowe

Środki z budżetu państwa przeznaczone na realizacje ścike określonych celów (inwestycje oświatowe)

Sposób uchwalania budżetu samorządu

Odpowiada organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Przygotowanie projekty uchwały (nie ustawy) budżetowej należy do organu wykonawczego. Najpóźniej 15 listopada

Budżet obywatelski

specjalna forma konsultacji społecznych. W ramach budżetu obywatelskiego mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydują corocznie o części wydatków budżetu gminy

Prawie zero VATu

Cały VAT idzie do budżetu państwa a jest to największy podatek

Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Kto sprauje ten nadzór?

Premier, wojewoda, regionalne izby obrachunkowe (sprawy finansowe)

Premier

Sejm na wniosek rady ministrów może rozwiązać organ stanowiący samorządu jeśki narusza on rażąco Konstytucje lub ustawe

Premier 2

ma prawo zawiesić organy jednostki samorządu i ustanowić zarząd komisaryczny jeśli orzez dłuższy czas nie jest on zdolny do wykonywania swoich zadań

1. Wojewoda

może stwierdzić nieważność uchwały lub zarządzanie organu samorządu jeśli zostały one wydaje z naruszeniem prawa

2. Wojewoda

może wydawać zarządzenia zastępcze i także rozporządzenia porządkowe

3. Wojewoda

Kontroluje pod względem legalności, gospodarczości i rzetelności wykonywane przez samorząd terytorialny zadania z zakresu administracji rządowej

1. Regionalne izby obrachunkowe

Tylko sprawy finansowe

2. Regionalne izby obrachunkowe

mogą stwierdzić nieważność uchwały (zarządzenia)

3. Regionalne izby obrachunkowe

zastępczo uchwalają budżet

Nadzór nad finansami samorządu

Ogólny nadzór nad realizacją przyjętych w uchwale budżetowej dochodów i wydatków sprawuje organ władzy wykonawczej

Zasada pomocniczości (subsydiarności)

zasada według której decyzje powinny być podejmowane na możliwe najniższym szczeblu władzy, tak aby osoby krórych one dotyczą miały na nie jak największy wpływ

Jednostki pomocnicze gminy (nie są to organy samorządu)

Sołectwa- gmina wiejska, najczęściej obejmuje jedną wieś (reprezentuje sołtys) i osiedla i dzielnice- w gmine miejskiej (rada osiedla)

Ogólne domniemanie kompetencji na rzecz samorządu

Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucje lub ustawy dla organów innych władz publicznych

Jednostki samorządu terytorialnego

mają osobowość prawną

Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego a administracji rządowej rozstrzyga?

Sąd administracyjny

Kto zalicza się do członków wspólnoty samorządowej?

wszyscy mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego

Unitarność

państwo staniwi całośći a gminh powiafy i województwa nie są autonomiczne w stanowieniu prawa- powstają i działają tylko na podstawie prawa państwowego (decentralizacja)

względna samodzielność

wykonywanie zadań na własną odpowiedzialność bez skrępowania poleceniami indywidualnymi

Obywatelska inicjatywa uchwałodawcza

Obywatele gminy posiadające czynne prawo wyborcze mogą wystąpić z inicjatywą uchwałodawczą

Grupa mieszkańców musi wtedy liczyć

5000 m- 100 osób, 20 000- 200 osób, powyżej 20 000- 300 osób

Liczba radnych

20tys- 15; 50tys- 21; 100tys- 23; 200tys- 25; gdzie indziej 45 z wyjątkiem warszawy- 60

Jak nazywają się członkowie organów stanowiących samorządu?

Radni

Jak nazywają się posiedzenia organów stanowiących samorząd?

Sesje

Jaka jest podstawowa jednostka samorządu?

Gmina

Ile jest miast na prawach powiatu w Polsce?

66

Co to miasto na prawach powiatu?

gmina realizaująca jednocześnie zadania powiatu

Czy wojewoda to organ samorządu terytorialnego?

NIE, to organ administracji rządowej- przedstawiciel rządu w województwie

Które organg samorządu terytorialnego nie są wybierane przez mieszkańców?

zarząd powiatu i województwa

Kiedy w polsce dokonano reformy samorządu terytorialnego?

w 1999r (49 województw i gmin; brak powiatów)

Kiedy w III RP przywrócono samorząd terytorialny?

w 1990