jautājums  |
atbilde |
Autonomiczny układ nerwowy powiązany czynnościowo z hormonalnym i immunologicznym. sākt mācīties
|
|
Te układy regulacyjne zapewniają obronę i adaptację czynników zakłócających homeostazę.
|
|
|
Odpowiedź układu autonomicznego jest czułym, niezależnym od woli wskaźnikiem stanu emocjonalnego człowieka. sākt mācīties
|
|
Oddziaływanie mózgu na narządy wewnętrzne i na odporność to efekt psychosomatyczny.
|
|
|
Działa zarówno w spoczynku – działanie toniczne, jak również w postaci odpowiedzi krótkotrwałych – aktywność fazowa sākt mācīties
|
|
Narządy wewnętrzne po odnerwieniu nie ulegają całkowitemu porażeniu
|
|
|
Część trzewno-czuciowa składa się z receptorów trzewnych oraz ich włokien aferentnych i neuronów czuciowych sākt mācīties
|
|
stanowiących drogi odruchów autonomicznych, autonomiczno-somatycznych i aksonalnych
|
|
|
Wzmożona aktywność neuronów jednej części układu zmniejsza aktywność neuronów części drugiej. Na zasadzie hamowania wzajemnie zwrotnego. sākt mācīties
|
|
W wyjątkowych sytuacjach dochodzi do koaktywacji obu części, np. W odruchu sercowym na niedotlenienie.
|
|
|
Układ autonomiczny ma dodatkowe opóźnienie synaptyczne sākt mācīties
|
|
Do neuronów zwojowych docierają zmienilizowane włókna typu B i niezmienilizowane typu C.
|
|
|
Z neuronów zwojowych potencjały poprzez włókna typu C o prędkości 0,7 – 2,3 metra na sekundę. sākt mācīties
|
|
Latencja odruchu współczulnego większa od przywspółczulnego, bo dłuższy akson o wolnym przewodzeniu i powolna droga dyfuzji transmitera...
|
|
|
Organizacja ośrodkowa układu na zasadzie wiscerotopowej. sākt mācīties
|
|
Narządy lub ich komórki reprezentowane są przez skupiska neuronów w mózgu tzw. neurony przedwspółczulne lub przedprzywspółczulne.
|
|
|
Przewaga układu współczulnego to sympatykotonia, a przywspółczulnego to parasympatykotonia. sākt mācīties
|
|
Współczulny wzmaga dopływ krwi do pracujących tkanek, mobilizuje zapasy energetyczne. Przywspółczulny pobudza trawienie, wchłanianie i przyswajanie pokarmu.
|
|
|
W układzie współczulnym dominuje katabolizm i wydatek energii – ergotropowy. Przywspółczulny jest anaboliczny lub trofotropowy. sākt mācīties
|
|
Przywspółczulny zapewnia ciągłość gatunku poprzez nerwy miedniczne wywołujące wzwód prącia i łechtaczki umożliwiając kopulację.
|
|
|
W dzień przeważa ergotropowy, w nocy trofotropowy. sākt mācīties
|
|
Informacja o oświetleniu do jądra nadskrzyżowaniowego, stąd do szyszynki. W nocy pineocyty zwiększają syntezę melatoniny
|
|
|
Ośrodki ergotropowego w słupach pośrednio-bocznych rk Th1-Th12 i L1-L3. Aksony w gałęzie łączące białe, te oddają synapsy w zwoju kręgowym sākt mācīties
|
|
Nerwy miedniczne i krezkowe większe i mniejsze omijają zwój kręgowy i przełączają się dopiero w obwodowych zwojach przedkręgowych.
|
|
|
Włókna zazwojowe tworzą gałązki łączące szare. Część z nich miesza się w nerwach współczulnych czuciowo-ruchowych sākt mācīties
|
|
I podąża z nimi do naczyń krwionośnych skóry, mięśni szkieletowych lub gruczołów potowych
|
|
|
Na neuronach przedzwojowych kończą się wypustki neuronów przedwspółczulnych pnia mózgowia i podwzgórza. sākt mācīties
|
|
Powiązane są z sieciami neuronów mózgowych zawiadującymi czynnościami oddechowymi, wydzielaniem hormonów oraz zachowaniem organizmu.
|
|
|
Komórki chromochłonne rdzenia nadnercza wywodzą się z tych samych ektodermalnych komórek pnia co zwoje współczulne. sākt mācīties
|
|
Zatem rdzeń nadnerczy można traktować jako zwój współczulny. Wydzielają one w 80% adrenalinę i 20% noradrenalinę.
|
|
|
Przywspółczulny dzielimy na część głowową (nerwy czaszkowe 3, 7, 9, 10) i krzyżową (S2-S4). sākt mācīties
|
|
przedzwojowe są długie i kończą się w zwojach blisko unerwianego narządu: 3 rzęskowy, 7 klinowo-podniebienny i podjęzykowy, 9 uszny, 10 wiele
|
|
|
Nerw miedniczny utworzony przez włókna przedzwojowe przełączają się w narządach i naczyniach krwionośnych miednicy mniejszej, jelicie grubym, odbytnicy, narządach płciowych. sākt mācīties
|
|
W moście znajduje się ośrodek przedzwojowy oddawania moczu (Barringtona), również w podwzgórzu znajdują się włókna przedzwojowe dla części krzyżowej.
|
|
|
Noradrenalina główny neurotransmiter zazwojowych włókien współczulnych a acetylocholina przywspółczulnych. sākt mācīties
|
|
Wyjątek w ergotropowych stanowią włókna cholinergiczne unerwiające gruczoły potowe, ślinowe i naczynia mięśni szkieletowych.
|
|
|
W układzie przywspółczulnym również NO syntetyzowany przez konstruktywną izoformę syntetazy NO zwaną NOS-1 sākt mācīties
|
|
Oprócz neurotransmitera głównego wydzielane są kotransmitery albo neuromodulatory, modulujące efekt działania głównego.
|
|
|
Kotransmitery pozazwojowych włókien współczulnych to ATP i neuropeptyd Y. sākt mācīties
|
|
ATP główny neurotransmiter peptydergiczny niektórych naczyń krwionośnych i nasieniowodów powodujący ich skurcz
|
|
|
NPY uwalniają neurony o rytmicznym wzorcu aktywności – neurony unerwiające serce i naczynia krwionośne. sākt mācīties
|
|
NPY występuje tylko przy silnym pobudzeniu układu, oddziałuje na receptor adrenergiczny alfa-1.
|
|
|
NPY 13-36 czyli odszczepiony przez endogenną peptydazę dipeptydową fragment NPY działa troficznie (odżywczo) na naczynia krwionośne. sākt mācīties
|
|
Pobudza proliferację komórek mięśni gładkich naczyń, powodując przerost ściany pod wpływem długotrwałego pobudzenia.
|
|
|
Mechanizm ten przyczynia się do neurogennego nadciśnienia tętniczego w następstwie stresów. sākt mācīties
|
|
NPY pobudza angiogenezę: zwiększa aktywność mitotyczną i proliferację śródbłonka i miocytów ściany naczyń.
|
|
|
Efekty troficzne NPY wzmacniane są przez receptory beta-adrenergiczne, pobudzane przez noradrenalin i adrenalinę. sākt mācīties
|
|
Niektóre neurony wydzielają: PACAP – przysadkowy peptyd aktywujący cyklazę adenylanową wywierający wpływ troficzny
|
|
|
Również peptydy hamujące tj. galanina i enkefalina sākt mācīties
|
|
Niektóre neurony unerwiające ściany jelit i żołądka są histaminergiczne, unerwiające nerki – dopaminergiczne.
|
|
|
Głównym kotransmiterem przywspółczulnego jest wazoaktywny peptyd jelitowy VIP, pozazwojowy, rozszerza naczynia krwionośne ślinianek sākt mācīties
|
|
Wraz z VIP uwalnia się NO, również w oskrzelach.
|
|
|
Skurcz wypieracza moczu pobudzony poprzez receptory M2 i M3, w wyniku działania acetylocholiny i ATP (za pomocą receptora P2) sākt mācīties
|
|
Unerwiające podstawę i szyjkę pęcherza moczowego oraz zwieracz cewki moczowej są nitrergiczne. Uwalniają NO i CO. Mikcja
|
|
|
NO rozszerza naczynia krwionośne narządów płciowych zewnętrznych i ciała jamiste umożliwiając wzwód. sākt mācīties
|
|
ATP aktywuje receptor P2y komórek śródbłonka i wyzwala NO.
|
|
|
Kotransmisja dotyczy również włókien przedzwojowych, oprócz acetylocholiny wydzielone zostają również: sākt mācīties
|
|
PACAP, hormon uwalniający gonadotropiny GnRH oraz enkefalinę leucynową ENK-L.
|
|
|
Neurotransmitery peptydowe znajdują się w dużych pęcherzykach synaptycznych o średnicy 80 mikrometrów. sākt mācīties
|
|
Ich uwolnienie wymaga dużego napływu jonów Ca2+, czyli otwarcia dużej ilości kanałów typu N i P.
|
|
|
Aktywuje to dostatecznie dużą ilość synapsyn, czyli białek niezbędnych do egzocytozy dużych pęcherzyków. sākt mācīties
|
|
Do synapsyn zaliczamy: synaptotagmina, synaptobrewina, synaptofizyna, syntaksyna, snapina.
|
|
|
Modulatory i kotransmitery rozkładane są przez swoiste peptydazy, a cały proces trwa na tyle długo, że zdążą przebyć dość długą drogę. sākt mācīties
|
|
Przez co działają na daleko położone neurony na zasadzie transmisji parasynaptycznej.
|
|
|
Laminina – białko zewnątrzkomórkowe, pobudza wzrost aksonu. sākt mācīties
|
|
Netryna – czynnik chemotaktyczny naprowadzający rosnący akson na właściwy kierunek. Decydują również o regeneracji i reinerwacji.
|
|
|
Kolapsyny uwalniane przez wzrastający neuron powodują zapadanie jego cytoszkieletu, żeby nie dochodziło do odchyleń od kierunku wzrostu. sākt mācīties
|
|
Akson pobiera od komórki docelowej czynniki troficzne – takie jak czynnik wzrostu nerwów NGF.
|
|
|
NGF jest białkiem o dimerowej części aktywnej z dwóch podjednostek beta połączonych mostkiem disiarczkowym. sākt mācīties
|
|
Aktywna podjednostka ma budowę podobną do insuliny i insulinopodobnych czynników IGF-1 i IGF-2.
|
|
|
NGF wiąże się ze swoistym receptorem białkowym TrkA (kinaza tyrozynowa), który aktywuje forsforylację. sākt mācīties
|
|
NGF wiąże receptor, kompleks NGF i TrkA ulega endocytozie. Tyrozyna białka RAS zostaje ufosforylowana po wewnętrznej stronie aksonu
|
|
|
Cały kompleks zostaje antydromowo przeniesiony do jądra komórkowego, gdzie aktywuje receptor P75NTR. sākt mācīties
|
|
Uruchamia to kaskadę białek aktywujących mitozę MAPK, do czego niezbędnym warunkiem jest otwarcie kanałów Ca2+.
|
|
|
Zostają aktywowane Ca2+ zależne kinazy, które fosforylują cykliny – białkowe regulatory mitozy. sākt mācīties
|
|
Troficzne działanie NGF obejmuje także zróżnicowane i niedzielące się już neurony w fazie pomitotycznej.
|
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Autonomicznego układu nerwowego
|
|
|
Zajmują kolumny pośrednio-boczne rdzenia Th1-Th12 i L1-L3. sākt mācīties
|
|
Kształt wrzecionowaty, bardzo rozgałęzione drzewo dendrytyczne.
|
|
|
Potencjał spoczynkowy od -65 do -85 mili wolta. Potencjał czynnościowy długi, trwa 3-12 mili sekund. sākt mācīties
|
|
Hiperpolaryzacja następcza trwa aż do 500 sekund, zależy od otwarcia kanałów potasowych zależnych od stężenia jonów Ca2+.
|
|
|
Jest jedną z przyczyn wolnego rytmu spoczynkowego (0,5-5 herców) nielicznych neuronów aktywnych w spoczynku. sākt mācīties
|
|
Większość z nich to neurony milczące pobudzane tylko na drodze odruchów lub ośrodkowej.
|
|
|
Nawet w milczących występują szumy synaptyczne w wyniku dochodzących pobudzeń. sākt mācīties
|
|
Pochodzi ono od neuronów przedwspółczulnych zlokalizowanych w dogłowowej brzuszno-bocznej części rdzenia przedłużonego (RVLM).
|
|
|
W mniejszym stopniu także w podwzgórzu, moście i jądrach szwu. sākt mācīties
|
|
Pobudzające drogi zstępujące w pęczkach grzbietowo-bocznych, a hamujące brzuszno-bocznych i częściowo grzbietowo-bocznych rdzenia kręgowego.
|
|
|
Źródłem pobudzeń są również interoreceptory i eksteroreceptory. sākt mācīties
|
|
Drogi odruchów zamykają się w rdzeniu kręgowym, przebiegają często przez długie włókna propriospinalne z odległych segmentów.
|
|
|
Charakterystyczną cechą neuronów przed i zazwojowych w układzie współczulnym jest synchronizacja pobudzeń. sākt mācīties
|
|
Aktywność neuronów charakteryzuje się wyładowaniami zbiorczymi w postaci fal o zmiennej amplitudzie i częstotliwości.
|
|
|
Poprzez połączenia typu neksus pomiędzy dendrytami pobudzenie przenosi się na wiele neuronów jednocześnie. sākt mācīties
|
|
Również liczne kolaterale aksonów opuszkowo-rdzeniowych powodują pobudzenie dużej grupy neuronów.
|
|
|
Synchronizację przypisuje się również adrenalinie i serotoninie uwalnianej z zakończeń aksonów opuszkowo-rdzeniowych. sākt mācīties
|
|
|
|
|
