|
jautājums |
atbilde |
|
rebus sic stantibus sākt mācīties
|
|
ponieważ sprawy przybrały taki obrót
|
|
|
|
exceptio non adimpleti contractus sākt mācīties
|
|
zarzut niedopełnienia kontraktu/umowy
|
|
|
|
compensatio sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
novatio sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
confusio sākt mācīties
|
|
zlanie się w 1 osobie dłużnika i wierzyciela np. poprzez dziedziczenie
|
|
|
|
confusione extinguitur obligatio sākt mācīties
|
|
przez zlanie się w 1 osobie dłużnika i wierzyciela zobowiązanie przestaje istnieć
|
|
|
|
cessio sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
pactum de non cedendo vel non alienando sākt mācīties
|
|
umowa o niedokonywanie wierzytelności
|
|
|
|
cessio legis sākt mācīties
|
|
przeniesienie wierzytelności na inną osobę zgodnie z przewidzianymi w prawie możliwościami
|
|
|
|
actio Pauliana sākt mācīties
|
|
ochrona wierzycieli przed działaniami nieuczciwego dłużnika – kiedy niewypłacalny dłużnik celowo pomniejsza swój majątek na szkodę wierzyciela
|
|
|
|
periculum est emptoris sākt mācīties
|
|
przypadkowe zaginięcie rzeczy obciąża kupującego
|
|
|
|
pretium in numerata pecunia consistere debet sākt mācīties
|
|
cena winna istnieć/być wyrażona w pieniądzach
|
|
|
|
sine pretio nulla venditio sākt mācīties
|
|
jeżeli nie ma ceny to nie ma kontraktu sprzedaży
|
|
|
|
emptio rei speratae sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
emptio spei sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
cuius comodum eius periculum sākt mācīties
|
|
kto ma korzyści ten ponosi ryzyko/odpowiedzialność przypadkowej utraty rzeczy
|
|
|
|
vitia aperta non praestantur sākt mācīties
|
|
nie odpowiada się za jawne/widoczne wady
|
|
|
|
dicta et promissa sākt mācīties
|
|
sprzedawca odpowiada za mówione/przyrzeczone zalety
|
|
|
|
pactum reservati dominii sākt mācīties
|
|
umowa zatrzymania własności przez sprzedawcę
|
|
|
|
pactum displicentiae sākt mācīties
|
|
umowa/sprzedaż na próbę (w umówionym terminie kupujący może odstąpić od niej bez negatywnych skutków)
|
|
|
|
emptio ad gustum sākt mācīties
|
|
umowa o rzecz z możliwością zwrotu/na próbę
|
|
|
|
pactum de retroemendo sākt mācīties
|
|
umowa o obowiązku odsprzedania rzeczy z powrotem sprzedającemu
|
|
|
|
locatio conductio operis sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
depositum irregulare sākt mācīties
|
|
depozyt nieregularny/nieprawidłowy – rzeczy oznaczone gatunkowo
|
|
|
|
non potest commodari, quod usu consumitur sākt mācīties
|
|
przedmiotem kommodatu nie może być rzecz zużywalna
|
|
|
|
rei commodatae et possessionem et proprietatem retinemus sākt mācīties
|
|
dając rzecz w kommodat nie tracimy własności ani posiadania
|
|
|
|
rei turpis nullum mandatum est sākt mācīties
|
|
nie ma mandatu jeżeli przedmiotem zlecenia jest rzecz niemoralna/niegodziwa
|
|
|
|
negotiorum gestio sākt mācīties
|
|
prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
|
|
|
|
indebitum sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
condictio indebiti sākt mācīties
|
|
roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia
|
|
|
|
condictio causa data causa non secuta sākt mācīties
|
|
roszczenie o bezpodstawne wzbogacenie się z tytułu nienależnego świadczenia z powodu niezaistnienia przyczyny
|
|
|
|
condictio causa finita sākt mācīties
|
|
roszczenie z tytułu podstawy, która już odpadła
|
|
|
|
condictio ob causam finitam sākt mācīties
|
|
gdy przysporzenie miało początkowo podstawę prawną, a w pewnym momencie ją utraciło
|
|
|
|
condictio ob turpem vel iniustam causam sākt mācīties
|
|
roszczenie z powodu tytułu niegodziwego/nie mającego w prawie przyczyny
|
|
|
|
condictio sine causa sākt mācīties
|
|
roszczenie o wzbogacenie bez zaistniałej przyczyny
|
|
|
|
affectio (animus) societatis sākt mācīties
|
|
wola/nastawienie zawarcia spółki
|
|
|
|
tres faciunt collegium sākt mācīties
|
|
trzy osoby tworzą stowarzyszenie
|
|
|
|
dolus sākt mācīties
|
|
każde podstępne/rozmyślne działanie
|
|
|
|
dolus directus sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
dolus eventualis sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
culpa sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
culpa lata sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
quod omnes intellegunt sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
lata culpa est nimia neglegentia, id est non intellegere quod omnes intellegunt sākt mācīties
|
|
grube niedbalstwo, to rażące niedbalstwo – to niezrozumenie tego, co wszyscy powinni zrozumieć
|
|
|
|
culpa levis sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
culpa levissima sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
culpa in custodiendo sākt mācīties
|
|
wina w niedopilnowaniu/dozorze
|
|
|
|
culpa in eligendo sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
condicio sine qua non sākt mācīties
|
|
warunek nieodzowny, bez którego czynność nie może zaistnieć
|
|
|
|
casus sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
vis maior sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
vis cui humana infirmitas resistere non potest sākt mācīties
|
|
siła, której ludzka słabość nie może się oprzeć
|
|
|
|
Omnes homines aequales sunt sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
Crimina morte extinguuntur sākt mācīties
|
|
Przestępstwa wygasają na skutek śmierci.
|
|
|
|
Qui peccat ebrius, luat sobrius sākt mācīties
|
|
Kto grzeszy po pijanemu, ponosi karę na trzeźwo.
|
|
|
|
Fides bona contraria est fraudi et dolo sākt mācīties
|
|
Dobra wiara jest przeciwieństwem oszustwa i podstępu.
|
|
|
|
In legibus fundamentum rei publicae sākt mācīties
|
|
W ustawach jest fundament rzeczypospolitej.
|
|
|
|
Locus regit actum sākt mācīties
|
|
Miejsce rządzi formą aktu prawnego.
|
|
|
|
Tempus regit actum sākt mācīties
|
|
Czas rządzi formą/ważnością aktu prawnego.
|
|
|
|
Lusus noxius in culpa est sākt mācīties
|
|
Winnym jest szkodzący w czasie zabawy.
|
|
|
|
Ius naturae est immutabile sākt mācīties
|
|
Prawo naturalne jest niezmienne.
|
|
|
|
Iustitia nemini neganda sākt mācīties
|
|
Nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości/sprawiedliwie prowadzonego procesu.
|
|
|
|
Ius et furi dicitur sākt mācīties
|
|
I złodziejowi należy się sprawiedliwy proces.
|
|
|
|
Iustitia non novit patrem nec matrem, solam veritatem spectat sākt mācīties
|
|
Sprawiedliwość nie zna ani ojca, ani matki, tylko bierze pod uwagę prawdę.
|
|
|
|
Leges bonae ex malis moribus procreantur sākt mācīties
|
|
Dobre ustawy powstają ze złych zwyczajów.
|
|
|
|
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus sākt mācīties
|
|
Dobrą ustawę nie możemy odróżnić od złej w żaden inny sposób niż zgodnie z prawami natury.
|
|
|
|
Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem sākt mācīties
|
|
Znać ustawę to nie trzymać się jej słów, lecz rozumieć jej sens i znaczenie.
|
|
|
|
Sensum non verba spectamus sākt mācīties
|
|
Patrzymy na sens, a nie słowa.
|
|
|
|
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur sākt mācīties
|
|
Prawa są ustanawiane nie dla pojedynczych osób, lecz dla ogółu.
|
|
|
|
Fere in omnibus poenalibus iudiciis et aetati et imprudentiae succurit sākt mācīties
|
|
Prawie we wszystkich sprawach karnych uwzględnia się i wiek i brak doświadczenia.
|
|
|
|
Vanae voces populi non sunt audiendae sākt mācīties
|
|
Nie należy wysłuchiwać głosów ludu.
|
|
|
|
Non omne quod licet honestum est sākt mācīties
|
|
Nie wszystko co jest dozwolone, jest przyzwoite/uczciwe.
|
|
|
|
Libertas inaestimabilis res est sākt mācīties
|
|
Wolność jest rzeczą bezcenną.
|
|
|
|
Male nostro iure uti non debemus sākt mācīties
|
|
Nie powinniśmy źle korzystać z przysługującego nam prawa.
|
|
|
|
Qui suo iure utitur neminem leadit sākt mācīties
|
|
Kto korzysta ze swego prawa, nikomu nie szkodzi.
|
|
|
|
Nullus idoneus testis in re sua intellegitur sākt mācīties
|
|
Rozumie się, że nikt nie może być wiarygodnym świadkiem we własnej sprawie.
|
|
|
|
Leges ab omnibus intellegi debent sākt mācīties
|
|
Ustawy przez wszystkich powinny być zrozumiałe.
|
|
|
|
Res nullius cedit primo occupanti sākt mācīties
|
|
Rzecz niczyja przypada temu, kto ją pierwszy zawłaszczył.
|
|
|
|
Poena constituitur in emendationem hominum sākt mācīties
|
|
Kara jest ustanawiana dla poprawy człowieka.
|
|
|
|
Nemo debet lucrari ex alieno damno sākt mācīties
|
|
Nikt nie może mieć korzyści z cudzej szkody.
|
|
|
|
Cogitationis poenam nemo patitur sākt mācīties
|
|
Nikt nie może ponosić kary za swoje myśli.
|
|
|
|
Culpa lata dolo aequiparatur sākt mācīties
|
|
Ciężkie niedbalstwo jest zrównane z podstępem (złym zamiarem).
|
|
|
|
Nullus describatur reus, priusquam convincatur sākt mācīties
|
|
Nikogo nie należy uznawać za winnego przed skazaniem.
|
|
|
|
Fiscus non erubescit sākt mācīties
|
|
Skarb państwa się nie wstydzi.
|
|
|
|
Iustitia non debet claudicare sākt mācīties
|
|
Sprawiedliwość nie powinna kuleć.
|
|
|
|
Hominum causa omne ius constitutum est sākt mācīties
|
|
Wszelkie prawa są ustanawiane ze względu na człowieka.
|
|
|
|
Utilitas publica private praeferri debet sākt mācīties
|
|
Korzyść publiczna powinna dawać pierwszeństwo prywatnej.
|
|
|
|
Notoria non egent probationem sākt mācīties
|
|
Rzeczy oczywiste nie potrzebują dowodu
|
|
|
|
Occidit qui non servat periturum, ubi potest sākt mācīties
|
|
Zabija ten, kto nie pomoże ginącemu, tam gdzie może.
|
|
|
|
Semel commissa poena non evanescit sākt mācīties
|
|
Raz wymierzona kara nie popada w zapomnienie.
|
|
|
|
Vigilantibus, non dormientibus, iura subveniunt sākt mācīties
|
|
Prawa pomagają czuwającym, nie śpiącym.
|
|
|
|
Volenti non fit iniuria sākt mācīties
|
|
Chcącemu nie dzieje się krzywda.
|
|
|
|
Pactum de sucessione futura est illecitum sākt mācīties
|
|
Umowa o przyszłe dziedziczenie jest niedozwolona przez prawo.
|
|
|
|
Pacta, quae turpem causam continent, non sunt observanda sākt mācīties
|
|
Umowy, które zawierają w sobie haniebną przyczynę, nie są brane pod uwagę.
|
|
|
|
Obligatio semel extincta non reviviscit sākt mācīties
|
|
Zobowiązanie raz wygasłe, nie odżywa na nowo.
|
|
|
|
Non pretii numeratio, sed conventio perficit emptionem sākt mācīties
|
|
Nie zapłata ceny, ale porozumienie czyni kupno wiążącym.
|
|
|
|
Ignorantia legis neminem excusat sākt mācīties
|
|
Nieznajomość prawa/ustawy nikogo nie usprawiedliwia.
|
|
|
|
Ex iniuria ius non oritur sākt mācīties
|
|
Prawo nie rodzi się z bezprawia.
|
|
|
|
Nuptias non concubitus, sed consensus facit sākt mācīties
|
|
Małżeństwo tworzy porozumienie, a nie faktyczne pożycie. Małżeństwo tworzy porozumienie, a nie faktyczne pożycie.
|
|
|
|
Pecuniae imperare oportet, non servire sākt mācīties
|
|
Pieniądzom należy rozkazywać, a nie służyć.
|
|
|
|
Intentio inservire debet legibus, non leges intentioni sākt mācīties
|
|
Wola/zamiar powinny służyć ustawom, a nie ustawy woli.
|
|
|
|
Servi legum sumus, ut liberii esse possimus sākt mācīties
|
|
Jesteśmy sługami ustaw, abyśmy mogli być wolni.
|
|
|
|
Scientia nobilitat sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
testis ex auditu sākt mācīties
|
|
|
|
|
|
facta probantur iura novit curia sākt mācīties
|
|
fakty trzeba udowadniać, przepisy zna sąd
|
|
|
