jautājums |
atbilde |
Co to jest zdolność do czynności prawnych? sākt mācīties
|
|
Zdolność do czynności prawnych to zdolność do samodzielnego dokonywania ważnych czynności prawnych i nabywania wskutek tego praw lub zaciągania zobowiązań.
|
|
|
Czym rózni się zdolność prawna od zdolności do czynności prawnych? sākt mācīties
|
|
Zdolność prawna oznacza zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków. Oboba ją posiadająca niekoniecznie musi posiadać zdoloność do czynności prawnych tzn. zdolność do nabywania czy utraty tych praw i obowiązków.
|
|
|
Podaj przykład osoby posiadającej zdolność prawną, a nieposiadającej zdolności do czynności prawnych. sākt mācīties
|
|
Była to na przykład osoba chora psychicznie (furiosus), która co prawda mogła mieć swój majątek, ale nie mogła go samodzielnie zbywać czy zastawiać.
|
|
|
Jakie czynniki decydowały o zakresie zdolności do czynności prawnych? sākt mācīties
|
|
Wiek, płeć, choroba umysłowa i marnotrawstwo.
|
|
|
Jakie dzielono obywateli ze względu na posiadaną zdolność do czynności prawnych? sākt mācīties
|
|
Po pierwsze osoby niemające zdolności do cz.p. (dzieci do 7.r.ż., chorzy umysłowo), osoby mające ograniczoną zdolność do czynności prawnych (niedojrzali, kobiety, marnotrawcy) i posiadające pełna zdolność do cz.p. (dojrzali).
|
|
|
Jakie grupy ukształtowały się ze względu na kryterium wieku? sākt mācīties
|
|
Ze względu na kryterium wieku ukształtował się cztery grupy: dzieci (infantes, ponieżej 7 r.ż.), niedojrzali (impuberes, kobiety do 12 r.ż., mężczyźni do 14 r.ż.), dojrzali poniżej 25 r.ż. (puberes minores viginti quinque annis). dojrzali powyżej 25 r.ż. (puberes maiores viginti quinque annis).
|
|
|
Omów sytuację dzieci w prawie rzymskim. sākt mācīties
|
|
Dzieci nie miały żadnej zdolności do czynności prawnych i nie odpowiadały za czyny bezprawne. Granica 7 lat jako granica dziecięctwa została przyjęta w prawie justyniańskim.
|
|
|
Omów kategorię impuberes. sākt mācīties
|
|
Impuberes byli traktowani ako osoby, które osiągnęły już pewien poziom intelektualny konieczny do dokonywania czynności prawnych. Poziom intelektualny oceniano wg rozwoju fizycznego. Sabinianie uważali, że należy ten poziom oceniać przez każdorazowe oględziny ciała (inspectio corporis). W prawie klasycznym została jednak przyjęta opinia szkoły Prokulianów, którzy za dojrzałą uznawali kobietę w wieku lat 12 i mężczyznę mającego 14 lat.
|
|
|
Co to są czynności prawne przysparzające? sākt mācīties
|
|
Są to czynności pociągające za sobą zwiększenie aktywów lub zmniejszenie pasywów np. uzyskanie prawa własności lub zwolnienie z długu. Impuberes mogli dokonywać czynności prawnych przysparzających, ale nie mogli zawierać tych czynności, które pogarszałyby ich sytuację prawno-majątkową, np. zaciągać zobowiązań czy alienować rzeczy należących do ich majątku. Do dokonania czynności prawnych obciążających potrzebna była zgoda opiekuna (auctoritatis tutoris).
|
|
|
Co to była czynność prawna kulejąca? sākt mācīties
|
|
Jeżeli czynność prawna dokonana przez impuberes była jednocześnie przysparzająca i obciążająca, a opiekun impuberes jej nei zatwierdził to przyjmowało się, że jest ona skuteczna tylko w zakresie przysporzenia. Impuberes miał więc prawo do żądania świadczenia, ale nie był zobowiązany do wykonania świadczenia wzajemnego. Była to więc czynność prawna kulejąca - negotium claudicans.
|
|
|
Jakie prawa mieli dojrzali poniżej 25. r.ż.? sākt mācīties
|
|
Dojrzali ponieżej 25. r.ż mieli pełną zdolność do czynności prawnych. Wprowadzono jednak dodatkową kategorię dojrzałych mianowicie formalnie dorzałych, ale poniżej 25. r.ż.
|
|
|
Co wprowadzała lex Laetoria? sākt mācīties
|
|
Lex Laetoria stworzyła skargę penalną przeciw tym osobom, które wykorzystując nidoświadczenie osób pon. 25. rż. dopuściły się wobec nich oszustwa. Ustawa wydana w 192 r. przed Chr.
|
|
|
Jak prawo pretorskie poszerzyło ochronę dojrzałych, ale niedoświadczonych? sākt mācīties
|
|
Prawo pretorskie wprowadziło exceptio legis Laetoriae. Ekscepcja t mogła być wniesiona przeciwko skargom osób, przez które małoletni został oszukany.
|
|
|
Co to było restitutio in integrum propter minorem aetatem? sākt mācīties
|
|
Była to instytucja wprowadzona pod koniec republiki pozwalająca pokrzywdzonym małoletnim domagać się przywrócenia poprzedniego stanu przez usunięcie skutków niekorzystnej czynności prawnej.
|
|
|
Jaka była sytuacja prawna osób chorych psychicznie? sākt mācīties
|
|
Osoby chore psychcznie były traktowane jako niezdolne do dokonywania ważnych czynności prawnych, traktowano ich jak infantes. Jeżeli chory psychicznie był osobą sui iuris przyznawano mu kuratelę (cura furiosi). Kuratorem był zazwyczaj najbliższy krewny agnatyczny. W przypadku jego braku kuratorem zostawał gentyl.
|
|
|
Co to były lucida intervalles? sākt mācīties
|
|
Były to momenty ustania choroby psychicznej, jasne okresy, przerwy, w których chory mógł dokonywać ważnych czynności prawnych.
|
|
|
Jaka była sytacja kobiet? sākt mācīties
|
|
Kobiety były paddane wielu ograniczeniom z racji na wiek. Nie mogły sprawować władzy zwierzchniej w rodzinie (patria potestas), dokonywać adpocji (za wyjątkiem kobiet, które straciły własne dzieci) i sprawować opieki prawnej nad niedojrzałymi. Poza tym nie mogły zbywać res mancipii, wyzwalać niewolników i zaciągać długów. Podlegały opiece - tutela mulierum. Papinian stwierdził: W wielu naszych przepisach sytuacja kobiet jest gorsza niż sytuacja męzczyzn.
|
|
|
Co wprowadzało lex Voconia? sākt mācīties
|
|
Lex Voconia uchwalona w 169 r. p. Chr. ograniczała zdolność kobiet do dziedziczenia testamentowego.
|
|
|
Jakie nowe regulacje wprowadziło senatus consultum Valleianum? sākt mācīties
|
|
Senatus consultum Velleianum z 46 r. ustanawiało, że kobiety nie mogą przyjmować odpowiedzialności za cudze długi i być świadkami przy dokonywaniu ważnych aktów prawnych (mancipatio, in iure cessio).
|
|
|
sākt mācīties
|
|
Marnotrawcy (prodigi) były to osoby, które lekkomyślnie trwoniły majątek, szczególnie ten odziedziczony po przodkach narażając tym swoją rodzinę na zubożenie i niedostatek.
|
|
|
Jak wyglądało położenie prawne marnotrawców w okresie wczesnej republiki? sākt mācīties
|
|
W okresie wczesnej republiki na wniosek osób zainteresowanych, pretor wydawał postanowienie, na mocy którego marnotrawcę pozbawiał zarządu nad majątkiem (interdictio bonorum).
|
|
|
Jak ewoluowała sytuacja marnotrawców? sākt mācīties
|
|
W późniejszym okresie sytuacja prawna marnotrawców zmieniła się. Mogli oni dokonywać czynności prawnych polepzających ich sytuację prawno-majątkową. Nie mogli jednak, bez zgody kuratora tej sytuacji pogarszać. Ich położenie było więc podobne do impuberes.
|
|
|