Prawo spadkowe epoki nowożytnej

Cechy charakterystyczne

1) dwa sposoby dziedziczenia z ustawy lub z testamentu (KN), z ustawy, testamentu lub kontraktu (ABGB - wyszstko naraz, BGB, ALR, ZGB) 2) trzy tytuły dziedziczenia - kontrakt, ustawa, testament 3) spadkobranie silnie związane z prawem własności

Ogólne zasady:

1) powszechność - zniesienie przywilejów stanowych i porządków dziedziczenia zależnych od stanu 2) równość - spadkobierca z tej samej klasy ma ten sam udział spadkowy. Zniesienie przywilejów: starszeństwa, płci, dziedzica jednostkowego.

Wyjątki od zasad równości:

1) upośledzenie dzieci nieślubnych (KN pozbawia całkowicie praw) 2) ograniczenia spadkowe małżonka (tendencja pomyślna) 3)fideikomis rodzinny

Indywidualizm prawa spadkowego

1) wspiera zasadę równości 2) zasada podzielności spadku (jak się dzieli to dzielimy jak nie to spłaca udział) -> rozdrobnienie gruntowe hamowanie procesów godpodarczych

Spadkobranie ustawowe

1) w pierwszej kolejności liczyła się umowa lub testament 2) tendencje w dziedziczeniu ustawowym: ograniczenie kręgu spadkobierców ustawowych, poszerzenie praw spadkowych małżonka i dzieci nieślubnych.

Systemy dziedziczenia

ABGB - parantele, BGB- dziedzice konieczni i pozostali 3) KN- dziedzice porządkowi (spadek z mocy prawa), nieporządkowi (roszczenie tylko), -> dzieci naturalne nieuznane nie dziedziczą, a małżonek jak nie ma porządkowych i prawnie uznanych

Spadkobranie testamentowe

1) trzeba mieć zdcp - swoboda testamentowa jednak z ograniczeniami

-

KN - 1) 16-latek dysponował majątkiem ale tylko połowa - w praktyce 1/4 2) uniemożliwianie testowania na rzecz: opiekunów małoletniego, lekarzy i aptekarzy leczących zmarłego 3) d. nieślubne nieuznane 4) śmierć cywilna 5) duchowni

-

ABGB - zakaz testowania: 1) szaleni, obłąkani 2) duchownym na poczet zakonu 3) marnotrawcy 1/2

Forma testamentu

ALR: publiczny wpisanie przed sądem, urzędnikiem sądowyn KN:1) własnoręczny 2) notarialny 3) tajemny - na przechowanie notariuszowi, który po śmierci wyciąga go

Treść testamentu

1) ABGB dziedzic koniecznym elementem testamentu - inaczej kodycyl 2) ALR -dziedzic wyraźny lub dorozumiany + legaty 3) KN: testament ogólny -cały majątek (poza rezerwą), podtestament ogólny - część majątku, t. szczególny - do poszczególnych przedmiotów

Zakrest testamentu

1) testowanie na każdego ale były wyjątki od reguły

-

Ograniczenia przedmiotowe: 1) system zachowku - pominięci w testamencie dziedzice konieczni prawo do roszczenia pieniężnego od spadkobiercy (1/2 tego co normalnie, dalsi krewni 1/3)

-

2) system rezerwy (KN, ZGB) - zasada naturalna nie pieniężna -lepszy dla dziedziców koniecznych-> brak roszczenia - 1 DK 1/2 , 2 1/3 , 3 i wiecej 1/4.

-

3) Konstrukcja niegodności dziedziczenia - w CC śmierć cywilna, ABGB - spadkobiorca usiłowanie skrzywdzenia na czci ciele majątku, BGB - instytucja przebaczenia, niegodność dziedziczenia wyrokiem sądowym

-

4) wydziedziczenia - tylko z przyczyn określonych w kodeksie

-

- ABGB - porzucenie wiary chrześcijańskiej do 1868 r., pozostawienie spadkodawcy bez pomocy, skazanie na dożywotnie lub dwudziestolenie więzienie, nieobyczajne życie

Spadkobranie kontraktowe

1) Jedynie KN z wielkich kodyfikacji nie zna tej konstrukcji

-

2) tytułem tego spadkobrania była umowa

-

ALR: 1) forma jak dla testamentów 2) charakter dwustronny - bez drugiej strony nie można cofnąć 3) forma: a) testament małżeński - cześć lub ogół spadku, zapis małżeński i wzajemny b) o zrzeczenie spadku c)

-

ALR: 1) forma jak dla testamentów 2) charakter dwustronny - bez drugiej strony nie można cofnąć 3) forma: a) testament małżeński - cześć lub ogół spadku, zapis małżeński i wzajemny b) o zrzeczenie spadku c) zrzeczenie się spadku