jautājums |
atbilde |
peculium castrense sākt mācīties
|
|
|
|
|
peculium quasicastrense sākt mācīties
|
|
|
|
|
iudicium domesticium sākt mācīties
|
|
|
|
|
adrogatio per rescriptum principis sākt mācīties
|
|
adrogatio przez reskrypt princepsa
|
|
|
adoptio plena/ minus plena sākt mācīties
|
|
adopcja pod patria potestas/tylko dziedziczenie
|
|
|
adulterium sākt mācīties
|
|
stosunek z zamężną kobietą
|
|
|
stuprum sākt mācīties
|
|
|
|
|
confereatio sākt mācīties
|
|
forma zawarcia małżeństwa - tylko dla patrycjuszy, w obecności kapłanów i 10 świadków + ofiarowanie chleba orkiszowego
|
|
|
coemptio sākt mācīties
|
|
małżeństwo przez mancypacje
|
|
|
usus sākt mācīties
|
|
małżeństwo przez mieszkanie, nieprzerwanie, przez roku u męża
|
|
|
fiscus sākt mācīties
|
|
majątek państwowy do dyspozycji cesarza
|
|
|
aerarium sākt mācīties
|
|
skarb państwa należący do narodu rzymskiego
|
|
|
capitis deminutio maxima/media/minima sākt mācīties
|
|
uszczuplenie zdolności do czynności prawnych pełne/średnie/małe
|
|
|
fictio legi Corneliae sākt mācīties
|
|
fikcja prawna - dostałeś się w niewolę = umarłeś
|
|
|
status: libertatis, civitatis, familiae sākt mācīties
|
|
zdolność prawna majątkowa zależała od:
|
|
|
descendentes sākt mācīties
|
|
|
|
|
ascendentes sākt mācīties
|
|
|
|
|
manumissio in ecclesia sākt mācīties
|
|
|
|
|
manumissio censu sākt mācīties
|
|
manumissio przez wpisanie do spisu obywateli
|
|
|
manumissio vindicta sākt mācīties
|
|
manumissio przez in iure cessio - z adsertor libertatis - obrońcą wolności
|
|
|
edictum tralaticium sākt mācīties
|
|
część edyktu, którą nowy pretor zachowuje
|
|
|
adiuvare, supplere, corrigere sākt mācīties
|
|
edykt pretorski - wspomagać uzupełniać poprawiać
|
|
|
cavere - agere - respondere de iure sākt mācīties
|
|
juryści w okresie przedklasycznym - układać - pomagać stronom - odpowiadać
|
|
|
organizacje (związki) ludzi, masy majątkowe wyodrębnione jako twory społeczne do realizacji określonych zadań, posiadające zdolność prawną. sākt mācīties
|
|
|
|
|
municipia, collegia, populus romanum, fiscus, sodalitates, collegia, corpora, societas sākt mācīties
|
|
|
|
|
właściciel odpowiadał do wysokości peculium, mógł jednak najpierw potrącić swoje wierzytelności (tzw. prawo dedukcji), a dopiero potem spłacać wierzycieli w kolejności zgłoszeń. sākt mācīties
|
|
|
|
|
w przypadku ustanowienia peculium na cele handlowe, właściciel musiał podzielić (tribuere) peculim pomiędzy wierzycieli, bez możliwości pokrycia własnych wierzytelności w drodze dedukcji. sākt mācīties
|
|
|
|
|
w przypadku czynności prawnych zawartych na polecenie właściciela (iussum), właściciel odpowiadał do pełnej wartości zobowiązania sākt mācīties
|
|
|
|
|
– jeśli w wyniku zawartej czynności prawnej powiększył się majątek właściciela, odpowiadała on do wysokości przysporzenia. sākt mācīties
|
|
|
|
|
za zobowiązanie zaciągnięte przez niewolnika ustanowionego kapitanem statku - w pełnej wysokości, o ile mieściło się w praepositio sākt mācīties
|
|
|
|
|
actio institutoria sākt mācīties
|
|
za zobowiązania niewolnika, ustanowionego kierownikiem przedsiębiorstwa handlowego (institutor), o ile zaciągnięte zobowiązanie mieściło się w granicach ustanowienia (praepositio), właściciel odpowiadał do pełnej wysokości.
|
|
|
prawo uczestniczenia w obrocie prawno-majątkowym i dokonywania czynności prawa cywilnego sākt mācīties
|
|
|
|
|
cudzoziemcy, których tereny zostały włączone do Imperium Romanum w wyniku podboju. sākt mācīties
|
|
|
|
|
"cudzoziemcy określonej miejscowości") - mieszkańcy gmin, państw, które uznały zwierzchność Rzymu, a w zamian uzyskały autonomię, najczęściej ograniczającą się do własnej administracji i sądownictwa sākt mācīties
|
|
peregrini certae civitatis
|
|
|
nieformalnie wyzwoleni niewolnicy sākt mācīties
|
|
|
|
|
byli to Latyni osiedleni w koloniach rządzących się prawem latyńskim sākt mācīties
|
|
|
|
|
mieszkańcy Lacjum oraz członkowie związku miast latyńskich. W stosunku do mieszkańców pozostałych gmin italijskich mieli bardzo dogodną sytuację prawną sākt mācīties
|
|
|
|
|
1) wiek, 2) płeć, 3) choroba umysłowa, 4) marnotrawstwo. sākt mācīties
|
|
zdolność do czynności prawnych zależała od
|
|
|
uporządkowany zbiór edyktów pretorów, edyla kurulnego oraz prawdopodobnie namiestnika prowincji; wszelkie ew. zmiany należały od tego momentu do cesarza; 130r.n.e sākt mācīties
|
|
|
|
|
praepositio sākt mācīties
|
|
zakres działań związanych z powierzoną niewolnikowi działalnością
|
|
|
W prawie rzymskim grupa specjalnych powództw opartych na prawie pretorskim, za pomocą których dochodzono należności ze zobowiązań zaciągniętych przez niewolnika lub inną osobę alieni iuris na jego polecenie lub za jego zgodą sākt mācīties
|
|
Actiones adiecticiae qualitatis
|
|
|
Mos (mos maiorum) Leges regiae Leges - rogatae - datae [np. ustawa XII tablic] Plebiscita sākt mācīties
|
|
|
|
|
Mos Leges (plebiscita=leges) Edykt pretorski ustawa XII tablic] Działalność jurystów: sākt mācīties
|
|
|
|
|
Leges (do I w ne) Edykt pretorski (od Hadriana edictum perpetuum) Senatus consulta Konstytucje cesarskie (edicta, mandata, decreta, rescripta) Działalność jurystów (ius respondendi) sākt mācīties
|
|
|
|
|
Konstytucje cesarskie sākt mācīties
|
|
|
|
|
Corpus Iuris Civilis: Kodyfikacja prawa: Digesta Codex Institutiones + (doszły później) Novellae sākt mācīties
|
|
|
|
|
praescriptio, rogatio, sanctio sākt mācīties
|
|
z czego składały się leges?
|
|
|
lex aelia sentia sākt mācīties
|
|
4.r.p.n. e - ograniczenia wiekowe wyzwalanego i wyzwalającego (-ący: 20+,-any: 30+); szczególne powody dla zaniechanie w.w. wymagań - consilium; wyzwoleni wbrew wymogom - latyni iuańscy
|
|
|
lex aquilia sākt mācīties
|
|
286 r.p.n.e. -m.in. odpowiedzialność za delikty bezprawnego uszkodzenia cudzej rzeczy; głównie dot. uszkodzenia niewolnika bądź zwierzęcia; szkoda musiała wynikać z: bezpośredniego działania sprawcy, obiektywnie bezprawnego, szkoda -charakter materialny
|
|
|
lex falcidia sākt mācīties
|
|
40 r.p.n. e -legaty nie mogły przekraczać 3/4 majątku; w przypadku współspadkobierców każdy z nich powinien otrzymać 1/4 tego co by otrzymał na podstawie testamentu; zapisy +3/4 były nieważne
|
|
|
lex iunina norbana sākt mācīties
|
|
19 r.n. e-wyzwoleni nieformalnie - status latyna iuańskiego; nie mogli otrzymać ani sporządzić testamentu
|
|
|
lex mincia sākt mācīties
|
|
ok. 90.r.p.n. e - nakazywała, aby dziecko otrzymywało niższy status
|
|
|
lex iulia de adulteris coercendis sākt mācīties
|
|
18 r.p.n. e- wprowadzała karę za stuprum i adulterium; mąż mógł zabić cudzołożnika(żonę tylko ojciec); musiał wnieść o rozwód, inaczej popełniał przestępstwo stręczycielstwa
|
|
|
lex iulia de maritandis ordinibus sākt mācīties
|
|
18rpne-nakaz pozostawania w związku małżeńskim(m25-60, k20-50); dot. również rozwodników i wdowców(m-niezwłocznie, k-18miesiący po rozwodzie, 2 lata po śmierci m); ius trium liberorum; bezdzietni - 1/2 z testamentu, caelibes - 0
|
|
|
lex papia popea sākt mācīties
|
|
9rne- zakaz małżeństw między senatorami a wyzwolenicami, aktorkami, itp.
|
|
|
lex voconia sākt mācīties
|
|
169rpne-kobiety nie mogły być spadkobiercami obywatela 1. klasy cenzusorskiej; nie dotyczyło ab intestato kobiet sui heredes; zapisobiorca nie mógł otrzymać więcej niż spadkobierca/wszyscy współspadkobiercy razem
|
|
|
edykt pretorski 1-3 / 5 części sākt mācīties
|
|
Pierwsza część zawiarała zasady dotyczące zakresu działalności pretora oraz postępowania przed jego urzędem. Część druga i trzecia przedstawiały poszczególne przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej przez udzielenie skargi-powództwa.
|
|
|
edykt pretorski 4-5/5 części sākt mācīties
|
|
Część czwarta przedstawiała sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych. Część piąta zajmowała się udzielaniem ochrony prawnej przez pretora w postępowaniu pozaprocesowym
|
|
|
Lex Furia Testamentaria (204 – 169 pne) sākt mācīties
|
|
ograniczono wysokość legatu windykacyjnego do 1000 asów; wyjątek dla małżonków, zaręczonych oraz dla kognatów do szóstego stopnia, wśród zstępnych rodzeństwa do siódmego stopnia
|
|
|
SC Neronianum sākt mācīties
|
|
60r. - o legatach - konwersja per vindicationem/per preceptionem w per damnationem
|
|
|
rodzaje substytucji sākt mācīties
|
|
Substytucja zwykła – substitutio vulgaris; Substytucja pupilarna; Substytucja quasi-pupilarna
|
|
|
SC Trebellianum sākt mācīties
|
|
56r. - fideikomisariusz uniwersalny stawał się następcą ogólnym spadkodawcy;
|
|
|
SC Pegasianum sākt mācīties
|
|
73r. - kwarta pegazjańska (tylko 3/4 dla fideikomisariusza)
|
|
|
dziedziczenie wg. XII tablic sākt mācīties
|
|
1. sui heredes 2. proximi agnati 3. gentyle
|
|
|
hereditatis petitio sākt mācīties
|
|
skarga dla dziedziców prawa cywilnego przeciw dziedzicom testamentowym
|
|
|
Zobowiązanie solidarne czynne sākt mācīties
|
|
każdy z kilku wierzycieli był uprawniony do całości świadczenia, a dłużnik uwalniał się od zobowiązania po jego spełnieniu na rzecz jednego z wierzycieli.
|
|
|
Zobowiązanie solidarne bierne sākt mācīties
|
|
zobowiązanie spełnienia świadczenia w całości ciąży na wszystkich dłużnikach, ale wykonanie obowiązku przez jednego zwalnia także pozostałych. Umorzenie zobowiązania współdłużników następowało po rzeczywistym zaspokojeniu wierzyciela.
|
|
|
lex laetoria sākt mācīties
|
|
ustawa stworzyła skargę penalną przeciw tym osobom dojrzałym, które nadużywając niedoświadczenia i nieznajomości spraw prawno-majątkowych osób małoletnich sui iuris w wieku poniżej 25 roku życia
|
|
|
oficjalny zbiór konstytucji cesarskich sākt mācīties
|
|
kodeks teodozjański (438r.)
|
|
|
nieoficjalne zbiory konstytucji cesarskich sākt mācīties
|
|
kodeks hermogeniański i gregoriański
|
|
|
konstytucja raweńska sākt mācīties
|
|
sędzia musi uznać zdanie większości, jeżeli =, to Papiniana (426r)
|
|
|
5 prawników główynch sākt mācīties
|
|
Papinian, Modestyn, Gaius, Paulus, Ulpian
|
|
|
exceptio doli sākt mācīties
|
|
|
|
|
dos sākt mācīties
|
|
|
|
|
dotis datio sākt mācīties
|
|
|
|
|
dotis dictio sākt mācīties
|
|
jednostronne przyrzeczenie posagu
|
|
|
dotis promissio sākt mācīties
|
|
stypulacyjne przyrzeczenie posagu
|
|
|
actio rei uxoriae sākt mācīties
|
|
pozew dobrej wiary, mąż miał prawo retencji; potrącenia >1/2 posagu
|
|
|
interdykty retinendae possessionis sākt mācīties
|
|
utrzymanie naruszonego posiadania
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt uti possidetis sākt mācīties
|
|
interdykty zachowaniu posiadanie reguła-interdyktdot. nieruchomości; przy posiadaniu pozostaje, który w chwili wydania interdy. był posiadaczem niewadliwym
|
|
|
interdykty retinendae possessionis-interdykt utrubi sākt mācīties
|
|
dot. głównie niewolników; utrzymuje się przy posiadaniu ten, który przez większość pop. roku posiadał sporną rzecz
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis sākt mācīties
|
|
interdykt odzyskiwania mienia
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- interdyktu unde vi sākt mācīties
|
|
przysługiwał niewadliwemu posiadaczowi nieruchomości, którego wyzuto z posiadania przemocą
|
|
|
interdykt recuperandae possesionis- intedykt de precario sākt mācīties
|
|
przeciw prekarzyście, które nei zwracał rzeczy oddanej w prekarium
|
|
|
prawa na rzeczy cudzej sākt mācīties
|
|
służebności, zastaw, emfiteuza, superficies
|
|
|
służebności osobiste sākt mācīties
|
|
ususfructus, usus, habitatio, operae servorum et animalium
|
|
|
najstarsze formy testamentu sākt mācīties
|
|
testamentum calatis comitiis i procinctu
|
|
|
dziedziczenie przeciwtestamentowe formalne sākt mācīties
|
|
gdy testator dokonał wydziedziczenia w niewłaściwy sposób
|
|
|
obliczanie zachowku - ułamki sākt mācīties
|
|
ogólnie - 1/4; gdy zapisano na rzecz osoby postronnej - 1/2; za Justyniana -1/3
|
|
|
pretorskie dziedziczenie przeciwtestamentowe sākt mācīties
|
|
(wcześniej MUSIAŁ tylko synów) pretorzy rozciągnęli na WSZYSTKIE dzieci i wnuków ze strony syna
|
|
|
testament z wydziedziczonymi sui heredes sākt mācīties
|
|
testamentum ionfficiosum; skarga-quarela inofficiosi testamenti; dziedziczenie przeciwtestamentowe materialne
|
|
|
Justynian - 537r. sākt mācīties
|
|
kwarta ubogiej wdowy(, gdy więcej niż troje dzieci - na równi z nimi)
|
|
|
media sententia sākt mācīties
|
|
właściciel materiału; jeśli nie → przetwórca
|
|
|
wyzwalanie niewolników formalne sākt mācīties
|
|
vindicta, in ecclesia, testamentaria directa i indirecta, censu
|
|
|
wyzwalanie niewolników nieformalne sākt mācīties
|
|
inter amicos, per mensam(przy stole), per epistulam,
|
|
|
systematyka pandektowa sākt mācīties
|
|
1. ogólna 2. rodzinne 3. rzeczowe 4. zobowiązania 5. spadkowe
|
|
|
rodzaje czynności sākt mācīties
|
|
formalne/nie...;1/2stronne; między żyjącymi/na wypadek śmierci; rozporządzające/zobowiązujące; odpłatne/nie; kauzalne/abstrakcyjne
|
|
|
actio familiae erciscundae (potem actio communi dividundo) sākt mācīties
|
|
1. podział majątku spadkowego (ta druga chyba do wszystkich współwłasności)
|
|
|
pochodne nabycia własności sākt mācīties
|
|
mancipatio, in iure cessio, traditio
|
|
|
pierwotne nabycia własności sākt mācīties
|
|
occupatio, accessio, specificatio, fructus, thesaurus, usucapio
|
|
|
przesłanki niezbędne do zasiedzenia sākt mācīties
|
|
res habilis, possesio, tempus, fides, titulus
|
|
|
actio aquae pluviae arcendae sākt mācīties
|
|
skarga przeciwko właścicielowi, który zmienił naturalny odpływ wody deszczowej ze szkodą dla sąsiada
|
|
|
actio finium regundorum sākt mācīties
|
|
o wytoczenie zatatych granic
|
|
|
cautio damni infecti sākt mācīties
|
|
powództwo - zabezpieczenie przed szkodą z sąsiedniego gruntu
|
|
|
operis novi nuntiatio sākt mācīties
|
|
zakaz dalszego wznoszenia nowej budowli na gruncie sąsiada
|
|
|
interdykt saliwiański sākt mācīties
|
|
dotyczył wejścia w życiu zastawionego przy umowie dzierżawy inwentarza
|
|
|
uprawnienia właściciela sākt mācīties
|
|
possidendi, utendi(do korzystania), ius fruendi(czerpania pożytków naturalnych i cywilnych), abutendi(korzystania aż do zużycia), disponendi,
|
|
|
rodzaje testamentów sākt mācīties
|
|
in procinctu; calatis comitiis; mancypacyjny; pretorski; principi oblatum; apud acta conditum; holograficzny;żołnierski
|
|
|
błędy oświadczenia woli sākt mācīties
|
|
|
|
|
w drodze interpretacji XII tablic powstały sākt mācīties
|
|
adopcja, emancypacja, testamentum per aes et libram
|
|
|
actio rationibus distrahendis sākt mācīties
|
|
przeciwko tutorowi, który przywłaszczył rzeczy z majątku pupila
|
|
|
cautio muciana sākt mācīties
|
|
przy spadku - warunek zawieszający ujemny potestatywny
|
|
|
cautio Curiana sākt mācīties
|
|
to z substytutem na dziecko, które nie istniało
|
|
|
actio auctoritatis sākt mācīties
|
|
przeciwko zbywcy rzeczy z wadami prawnymi
|
|
|