Biologia do matury - ekologia i ochrona środowiska

5  1    77 speciālā zīme    pani truskawka
lejupielādēt mp3 Drukāt spēlēt pārbaudiet sevi
 
jautājums język polski atbilde język polski
ekologia
sākt mācīties
nauka o wzajemnych zależnościach między organizmami oraz między organizmami a otaczającym je środowiskiem
populacja
sākt mācīties
grupa osobników jednego gatunku, zamieszkujących dany teren w określonym czasie
biocenoza
sākt mācīties
zespół organizmów różnych gatunków, ogół populacji zamieszkujących dany teren, układ złożony z producentów i konsumentów; w jego skład wchodzi część roślinna (fitocenoza) i zwierzęca (zoocenoza)
ekosystem
sākt mācīties
kompletna jednostka ekologiczna, składająca się z wszystkich organizmów zamieszkujących dany teren (biocenoza) i ich środowiska nieożywionego (biotop)
biom
sākt mācīties
duża jednostka ekologiczna złożona z ekosystemów, zajmująca określony obszar geograficzny; dominuje w niej określona formacja roślinna i charakterystyczna fauna; przykłady: tajga, tundra, sawanna
biosfera
sākt mācīties
strefa wystepowania organizmów (część litosfery 2-3 km w głąb, część atmosfery do wysokości 10 km, hydrosfera oraz wszystkie organizmy zamieszkujące wymienione strefy), wszystkie biomy Ziemi
antroposfera
sākt mācīties
strefa, w której zaznacza się działalność człowieka lub część biosfery przekształcona przez człowieka
pula genowa populacji
sākt mācīties
suma genów wszystkich osobników dane populacji; podlega zmianom w wyniku doboru naturalnego i mutacji
liczebność populacji
sākt mācīties
łączna liczba osobników tworzących daną populację
gradacja
sākt mācīties
gwałtowny wzrost liczebności populacji
zagęszczenie
sākt mācīties
stosunek liczebności populacji do zajmowanej przez nią przestrzeni
rozrodczość
sākt mācīties
liczba młodych pojawiająca się w określonym czasie w przeliczeniu np. na 1000 osobników populacji lub 1000 samic w wieku rozrodczym
śmiertelność
sākt mācīties
liczba osobników populacji ginących w określonej jednostce czasu; im większy jest opór środowiska, tym większa śmiertelność
przyrost naturalny
sākt mācīties
różnica między liczbą urodzeń, a liczbą zgonów osobników na danym obszarze i w określonym czasie
areał
sākt mācīties
obszar, na którym wystepują osobniki należące do danej populacji
rozmieszczenie
sākt mācīties
przestrzenny rozkład osobników na terenie zajmowanym przez populację (sposób w jaki osobniki zasiedlają swój areał); wyróżnia się rozmieszczenie równomierne, losowe, skupiskowe
struktura wiekowa
sākt mācīties
proporcje liczebności osobników będących w różnym przedziale wiekowym; pozwala ustalić charakter populacji: rozwijająca, stabilna czy wymierająca
struktura płciowa
sākt mācīties
procentowy udział samców i samic w populacji
strategia rozrodcza K
sākt mācīties
przejawia się małą, rozłożoną w czasie rozrodczością; prowadzi do sukcesu w środowisku stabilnym, gdzie wystarcza mała liczba potomstwa, ale dobrze wyposażonego
strategia rozrodcza r
sākt mācīties
przejawia się bardzo wysoką rozrodczością (w krótkim czasie) i śmiertelnością; sprawdza się w warunkach niestabilnych; występuje np. u ostryg
czynniki wpływające na liczebność populacji
sākt mācīties
imigracja, śmiertelność, rozrodczość, emigracja
poziomy troficzne
sākt mācīties
producenci, konsumenci, reducenci
producenci
sākt mācīties
autotrofy (fotoautotrofy, chemoautotrofy) - głównie rośliny zielone i niektóre organizmy; same produkują sobie pokarm z substancji nieorganicznych przy udziale energii słonecznej lub chemicznej
konsumenci
sākt mācīties
heterotrofy, odżywiające się żywą biomasą oraz saprofagi, odżywiające się martwą materią organiczną
reducenci
sākt mācīties
destruenci - głównie bakterie i grzyby; rozkładają martwą materię na proste związki nieorganiczne pobierane przez rośliny do procesu fotosyntezy
łańcuch pokarmowy
sākt mācīties
szereg grup organizmów ustawionych w takiej kolejności, że każda grupa poprzednia stanowi podstawę pożywienia następnej
rodzaj łańcucha pokarmowego
sākt mācīties
spasania (łańcuch biofagów) detrytusowe (łańcuch saprofagów), pasożytów
komensalizm
sākt mācīties
jedna z populacji odnosi korzyści, druga pozostaje obojętna; np. szakale odżywiające się resztkami pozostawionymi przez lwy
protokooperacja
sākt mācīties
symbioza fakultatywna lub przygodna, obie populacje odnoszą korzyści, ale ich współpraca nie jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania w biocenozie
mutualizm
sākt mācīties
symbioza obligatoryjna lub konieczna; współżyjące populacje odnoszą korzyści, a ich współpraca jest tak daleko posunięta, że nie mogą żyć bez siebie
drapieżnictwo
sākt mācīties
osobniki jednej populacji są zabijane i stanowią pożywienie dla innej populacji; obie populacje wpływają na swoje liczebności
pasożytnictwo
sākt mācīties
populacja pasożyta zyskuje, populacja żywiciela traci. oddziaływanie bardzo podobne do drapieżnictwa, ale pasożyt nie zabija swojego żywiciela, gdyż wiązałoby się to z jego własną śmiercią
allelopatia
sākt mācīties
populacja A wytwarza substancję szkodliwą dla populacji B, którą najczęściej wydziela do otoczenia, hamując wzrost populacji B; np. antybiotyki wytwarzane przez grzyby hamują wzrost bakterii
konkurencja
sākt mācīties
przynosi straty obu populacjom; konkurujące populacje są do siebie podobne, ich nisze ekologiczne pokrywają się częściowo; populacja konkurują o dostęp do wody, światła, pożywienia, terytorium do rozrodu itp.
amensalizm
sākt mācīties
osobniki jednej populacji szkodzą osobnikom drugiej populacji, same nie odnosząc z tego powodu korzyści
neutralizm
sākt mācīties
obie populacje nie maja na siebie żadnego wpływu
produktywność
sākt mācīties
ilość biomasy wyprodukowanej w jednostce czasu w przeliczeniu na jednostkę powierzchni (lub objętości) ekosytemu
produkcja
sākt mācīties
ilość biomasy w przeliczeniu na jednostkę powierzchni (lub objętości) ekosystemu
produktywność pierwotna brutto
sākt mācīties
ogólna; całość wypodukowanej przez przez producentów materii organicznej
produktywność pierwotna netto
sākt mācīties
mniej więcej połowa produkcji pierwotnej brutto, która zostaje zmagazynowana jako biomasa w tkankach roślinnych
produktywność wtórna
sākt mācīties
wtórna brutto, całkowita ilość materii organicznej wyprodukowana przez konsumentów
produktywność wtórna netto
sākt mācīties
biomasa, jaką łącznie zmagazynowali konsumenci (po odliczeniu strat na oddychanie, utrzymanie stałej temperatury ciała itp.)
sukcesja ekologiczna
sākt mācīties
ewolucja ekosystemów; proces kierunkowych zmian prowadzących do stopniowego przekształcania się ekosytemów; polega na następujących po sobie wielu ukierunkowanych przemianach ewolucyjnych, którym ulega roślinność łącznie z mikroorganizmami, grzybami oraz populacją zwierzęcą i warunkami siedliskowymi
sukcesja pierwotna
sākt mācīties
zachodzi na terenie wcześniej niezajętym żadną biocenozą (odsłonięte zbocze klifowe, wyspy wulkaniczne, nagie skały, piaszczyste plaże)
sukcesja wtórna
sākt mācīties
zachodzi na terenie wcześniej zajętym przez biocenozę, która została zniszczona (ugory, obszary okresowo zalewane, wyręby, pożarzyska)
etapy sukcesji
sākt mācīties
stadium pionierskie (inicjalne - pierwszy zespół serii), kolejne stadia seralne, klimaks (ostateczna postać ekosystemu)
adaptacja
sākt mācīties
przystosowanie do życia organizmów w określonym środowisku
ekotyp
sākt mācīties
populacja danego gatunku przystosowana do życia w specyficznych warunkach środowiskowych
prawo minimum Liebiga
sākt mācīties
czynnik, którego w środowisku jest najmniej w stosunku do potrzeb danego organizmu, działa organiczająco na wzrost i rozwój tego organizmu
tolerancja ekologiczna
sākt mācīties
zakres wartości danego czynnika środowiskowego (np. temperatury), w którym organizm jest w stanie rozwijać się i funkcjonować; dolna granica to minimum, górna - maksimum, średnia (najlepsza) to optimum
zakres tolerancji
sākt mācīties
przedział między minimalną a maksymalną wartością danego czynnika środowiskowego, w którym organizm może funkcjonować
prawo tolerancji Shelforda
sākt mācīties
dany organizm może żyć i rozwijać się w określonym środowisku pod warunkiem, że występują wszystkie niezbędne mu do życia czynniki, a ich zakres tolerancji nie przekracza minimalnej i maksymalnej wartości tych czynników
eurybionty
sākt mācīties
organizmy o szerokim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
stenobionty
sākt mācīties
organizmy o wąskim zakresie tolerancji ekologicznej w odniesieniu do czynników środowiskowych
synergizm
sākt mācīties
współdziałanie w czasie czynników środowiskowych, takie, że ich efekty mogą się wzajemnie potęgować lub znosić
czynniki wpływające na rozmieszczenie organizmów na świecie
sākt mācīties
biogenetyczne, ekologiczne, przeszłość ekologiczna, antropogeniczne
skiofity
sākt mācīties
rośliny cieniolubne
heliofity
sākt mācīties
rośliny światłolubne
eryfotyczne
sākt mācīties
rośliny obojętne na intensywność oświetlenia
kriofity
sākt mācīties
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20 stopni, rośliny alpejskie i arktyczne
mezofity
sākt mācīties
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju to 20-30 stopni, rośliny różnych stref klimatycznych
termofity
sākt mācīties
rośliny, dla których najdogodniejsza temperatura do rozwoju wynosi od powyżej 25 do powyżej 40 stopni
organizmy oligotroficzne
sākt mācīties
zasiedlają gleby ubogie w związki mineralne, takie jak magnez, potas, siarka, wapń, fosfor, żelaza, sód, azot.
eutroficzne
sākt mācīties
zasiedlają gleby bogate w związki mineralne, wykazują zwiększone rozmiary organów nadziemnych
acydofilne
sākt mācīties
rośliny, które zamieszkują gleby kwaśne (pH 6,7-4,0)
neutrofilne
sākt mācīties
rośliny, zamieszkujące gleby kwaśne, zasadowe i obojętne (pH 7,2-6,8)
bazyfilne
sākt mācīties
rośliny zasadolubne, zamieszkujące gleby zasadowe (pH 8,5-7,0)
hydrofity
sākt mācīties
rośliny wodne
heliofity
sākt mācīties
rośliny ziemnowodne, szuwarowe
higrofity
sākt mācīties
rośliny siedlisk stale wilgotnych
mezofity
sākt mācīties
rośliny siedlisk średnio zaopatrzonych w wodę
kserofity
sākt mācīties
rośliny terenów o stałym lub długotrwałym niedoborze wody
epifity
sākt mācīties
porośla
psammofity
sākt mācīties
rośliny przystosowane do życia na glebach piaszczystych
pirofity
sākt mācīties
rośliny żyjące na terenach narażonych na częste występowanie pożarów
metalofity
sākt mācīties
rośliny przystosowane do życia na glebach o podwyższonej zawartości metali, również metali ciężkich
gatunki biowskaźnikowe
sākt mācīties
bioindykatory; organizmy szczególnie wrażliwe na określone atrybuty środowiskowe (nie tylko zanieczyszczenia), będące dzięki temu wyznacznikami stanu środowiska w miejscu swego występowania

Nauka biologii na maturę

Jednym z najczęściej wybieranych przez uczniów przedmiotów maturalnych jest biologia. Zdanie egzaminu z tej tematyki pozwala np. dostać się na medycynę. To trudny przedmiot, ale bez wątpienia daje uczniom wiele możliwości na przyszłość. Nauka biologii może jednak przysporzyć nieco problemów, bowiem wymaga m.in. zapamiętywania wielu skomplikowanych definicji. Niektórym może się wydawać, że jest to spore wyzwanie, jednak wystarczy sięgnąć po nowoczesne metody nauki, aby bez kłopotu zdać maturę. Doskonałym pomysłem będzie skorzystanie z materiałów dydaktycznych dostępnych na Fiszkotece!

Naucz się biologii z fiszkami!

Nie wiesz, jak szybko przyswoić wiedzę z biologii? Nie trzeba już zakuwać podręczników czy samemu przygotowywać materiałów. Fiszkoteka to miejsce, gdzie dostępne są interaktywne fiszki, niezwykle praktyczne i skuteczne. Dziś fiszki to już nie tylko sposób na naukę słówek, to także idealna metoda przyswajania nauk ścisłych. Zbiór fiszek „biologia ekologia” pozwoli każdemu szybko opanować wiedzę z zakresu ochrony środowiska.

Wszystko, co chcesz wiedzieć o ekologii

Chcesz dowiedzieć się, jak zdefiniować biosferę, biom, ekosystem czy przyrost naturalny? Podręcznik do biologii nie będzie potrzebny! Wystarczy Fiszkoteka i zbiór fiszek „biologia ekologia”. Interaktywne fiszki pozwolą w mgnieniu oka opanować materiał, można je odczytywać na komputerze lub smartfonie, drukować czy nawet odsłuchiwać. Fiszki „biologia ekologia” z pewnością pomogą w bezproblemowym zdaniu matury.

Lai ievietotu komentāru, jums jāpiesakās.