biologia definicje 6

 0    84 speciālā zīme    Kaaamilkaaaaa
lejupielādēt mp3 Drukāt spēlēt pārbaudiet sevi
 
jautājums język polski atbilde język polski
elektroreceptor
sākt mācīties
receptor reagujacy na bodźce elektryczne
El-Niño Oscylacja Południowa
sākt mācīties
okresowe nagrzewanie się powierzchni wód tropikalnych wschodniego Pacyfiku, zmieniajace cyrkulacje pradów oceanicznych i atmosfery, co wywołuje anomalie pogodowe w odległych rejonach.
elongacja
sākt mācīties
wydłużanie, w syntezie białka dodawanie kolejnych aminokwasów do rosnacego łańcucha polipeptydowego.
emigracja
sākt mācīties
migracja polegajaca na opuszczaniu populacji przez osobniki, wskutek czego spada wielkość populacji.
enancjomery
sākt mācīties
izomery, z których jeden jest lustrzanym odbiciem drugiego.
endemiczny gatunek
sākt mācīties
gatunek, którego występowanie ogranicza się do jednego niewielkiego obszaru na świecie.
endocytoza
sākt mācīties
transport aktywny substancji do wnętrza komórki polegajacy na tworzeniu wypukleń błony komórkowej, z których następnie powstaja pecherzyki cytoplazmatyczne zawierajace dana substancję.
endocytoza zależna od receptorów
sākt mācīties
endocytoza polegajaca na wiazaniu się pobieranych czasteczek ze specyficznymi receptorami na powierzchni błony komórkowej i wprowadzaniu ich do cytoplazmy w pęcherzykach endocytotycznych.
endoderma
sākt mācīties
wewnętrzna warstwa komórek (listek zarodkowy) w młodym zarodku; powstaje z niej środkowa część przewodu pokarmowego, płuca, watroba i trzustka.
endoergiczna reakcja, r. endotermiczna
sākt mācīties
reakcja chemiczna nie zachodzaca spontanicznie, lecz wymagajaca dostarczenia pewnej ilości energii swobodnej.
endokrynny gruczoł, g. wydzielania wewnętrznego, g. dokrewny
sākt mācīties
gruczoł niemajacy przewodów wyprowadzajacych, uwalniajacy wydzielinę wprost do krwi lub płynów tkankowych.
endometrium, błona śluzowa macicy
sākt mācīties
nabłonek wyścielajacy macicę.
endorfiny
sākt mācīties
neuropeptydy wydzielane przez niektóre neurony mózgu, działaja m.in. przeciwbólowo.
endosperma, bielmo
sākt mācīties
triploidalna (3n) tkanka odżywcza powstajaca w rozwoju nasion roślin okrytozalażkowych.
endospora
sākt mācīties
przetrwalnikowa komórka bakteryjna, bardzo odporna na temperaturę, promieniowanie i środki chemiczne.
endostyl
sākt mācīties
rowek na dnie gardzieli niższych strunowców; wydziela śluz, do którego przyklejaja się czastki pokarmu niesione woda przepływajaca przez gardziel. U kręgowców endostyl przekształcił się w tarczycę.
endosymbiont
sākt mācīties
organizm, który żyje wewnatrz organizmu innego gatunku, przynoszac korzyść swojemu gospodarzowi (mutualizm) lub szkodzac mu (pasożytnictwo).
endotoksyna
sākt mācīties
toksyna występujaca w ścianach komórkowych bakterii gramujemnych.
energia
sākt mācīties
zdolność do wykonywania pracy; wyrażana jest w kilodżulach lub kilokaloriach.
energia cieplna
sākt mācīties
energia przepływajaca z obiektu cieplejszego do obiektu o niższej temperaturze.
energia swobodna
sākt mācīties
maksymalna ilość energii dostępnej do wykonania pracy w przebiegu reakcji biochemicznej. Wzrost entropii powoduje spadek ilości e.s.
energia wiazania
sākt mācīties
energia potrzebna do rozerwania wiazania chemicznego.
enkefaliny
sākt mācīties
neuropeptydy uwalniane przez niektóre neurony mózgu; uczestnicza w regulacji percepcji bólu.
entalpia
sākt mācīties
całkowita energia potencjalna układu fizycznego; zwana też zawartościa cieplna układu.
enterocelia
sākt mācīties
jeden z mechanizmów powstawania wtórnej jamy ciała (celomy): ze światła woreczków mezodermalnych powstałych z uchyłków prajelita.
entropia
sākt mācīties
chaos, ilościowa miara nieuporzadkowania energii w układzie fizycznym, nieuporzadkowana energia jest niezdolna do wykonania pracy. Im większe nieuporzadkowanie układu, tym większa e.
enzym
sākt mācīties
organiczny katalizator (zwykle białko), przyspieszajacy określona reakcje chemiczna wskutek obniżenia energii aktywacji niezbędnej do jej przebiegu.
eon
sākt mācīties
największa jednostka podziału czasu geologicznego; dzieli się na ery.
eozynofil, granulocyt kwasochłonny
sākt mācīties
biała krwinka, której ziarnistości cytoplazmatyczne absorbuja kwaśne barwniki; e. odgrywaja ważna rolę w zwalczaniu pasożytów i w reakcjach alregicznych.
epistaza
sākt mācīties
zjawisko polegajace na tym, że allele jednego locus wpływaja na ekspresję alleli innego locus.
epitet gatunkowy
sākt mācīties
drugi człon nazwy naukowej gatunku, określa dany gatunek w obrębie rodzaju.
epoka
sākt mācīties
najmniejsza jednostka czasu w historii Ziemi, epoki tworza okres geologiczny.
era
sākt mācīties
jedna z głównych jednostek czasu w historii Ziemi, ery dziela się na okresy.
era kenozoiczna
sākt mācīties
era geologiczna, która rozpoczeła się ok. 65 mln lat temu i trwa do dzisiaj.
erozja gleby
sākt mācīties
zużywanie lub ubywanie gleby z danego terenu; proces naturalny, zachodzacy np. wskutek wymywania przez deszcze lub unoszenia przez wiatr czasteczek gleby, ale wzmagany przez działalność człowieka. (np. wylesianie).
erytrocyt, krwinka czerwona
sākt mācīties
komórka krwi kręgowców zawierajaca hemoglobinę służaca do transportu tlenu.
erytropoetyna
sākt mācīties
hormon peptydowy wydzielany głównie przez komórki nerek, stymuluje wytwarzanie krwinek czerwonych.
estrogeny
sākt mācīties
żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki; wpływaja na rozwój i czynność żeńskich narzadów rozrodczych oraz wykształcenie drugorzędowych cech płciowych.
estrowe wiazanie
sākt mācīties
wiazanie kowalencyjne łaczace grupę karboksylowa z grupa hydroksylowa; w.e. zawiera atom tlenu polaczony z grupa karbonylowa.
estuarium
sākt mācīties
szerokie ujście rzeki do morza, gdzie woda słodka pochodzaca z ladu miesza się z morska.
estywacja, sen letni
sākt mācīties
stan odrętwienia (znacznego zmiejszenia aktywności życiowej) wywołany brakiem pokarmu lub wody w suchej i goracej porze roku.
etologia
sākt mācīties
dział nauki zajmujacy się badaniem zachowania zwierzat w środowisku naturalnym.
etylen
sākt mācīties
gazowy hormon roślinny uczestniczacy w różnych aspektach wzrostu i cyklu życiowego roślin, m.in. w opadaniu liści i dojrzewaniu owoców.
etylowy alkohol, etanol
sākt mācīties
alkohol zawierajacy dwa atomy węgla w czasteczce.
euchromatyna
sākt mācīties
luźna chromatyna zdolna do transkrybcji.
eufotyczna strefa
sākt mācīties
górna warstwa wód, zarówno słonych jak i słodkich, która przenikaja promienie słoneczne umożliwiajace fotosyntezę żyjacym tam organizmom.
euglenoidy
sākt mācīties
grupa głównie słodkowodnych jednokomórkowych protistów przeważnie zdolnych do fotosyntezy i poruszajacych się za pomoca wici osadzonej na przednim końcu ciała.
eukariont, organizm eukariotyczny
sākt mācīties
organizm, którego komórki maja jadro i inne obłonione organelle. Do e. należa protisty, grzyby, rośliny i zwierzęta.
Eustachiusza przewód
sākt mācīties
przewód słuchowy łaczacy gardziel z jama ucha środkowego kręgowców; służy do wyrównania ciśnienia powietrza po obu stronach błony bębenkowej.
eutroficzne jezioro
sākt mācīties
jezioro bogate w materię organiczna i sole mineralne (azotany, fosforany), co pozwala na bujny rozwój roślin i glonów.
EvoDevo
sākt mācīties
dziedzina biologii rozwoju badajaca ewolucję genetycznych mechanizmów sterujacych rozwojem.
ewolucja
sākt mācīties
gromadzenie się w populacji, z pokolenia na pokolenie, zmian genetycznych. E. prowadzi do różnic między populacjami i wyjaśnia pochodzenie wszystkich żyjacych dzisiaj i w przeszłości organizmów.
ewolucja chemiczna
sākt mācīties
powstanie życia z materii nieożywionej.
ewolucja in vitro
sākt mācīties
doświadczenia demonstrujace, iż czasteczki RNA w istniejacym przypuszczalnie świecie RNA mogły katalizować wiele różnych reakcji chemicznych potrzebnych do rozwoju życia na Ziemi. Zwana również ewolucja kierunkowa.
ewolucja zbieżna, konwergencja
sākt mācīties
niezależne wykształcenie ewolucyjne podobnych cech budowy lub funkcji u słabo spokrewnionych gatunków, będace zwykle wynikiem adaptacji do podobnych środowisk.
F1, pierwsze pokolenie potomne
sākt mācīties
pierwsze pokolenie uzyskane w wyniku skojarzenia osobników rodzicielskich.
F2, drugie pokolenie potomne
sākt mācīties
potomstwo osobników pokolenia F1
FAD/FADH2
sākt mācīties
forma utleniona (FAD) i zredukowana (FADH2) dinukleotydu flawinoadeninowego; jest on koenzymem przenoszacym protony i elektrony w procesach metabolicznych, m.in. w oddychaniu komórkowym.
fagocytoza
sākt mācīties
rodzaj endocytozy polegajacy na wchłanianiu przez komórkę czastek pokarmu, mikroorganizmów, obcych ciał lub innych komórek.
farmakogenetyka
sākt mācīties
nowy oparty na genetyce dział medycyny zajmujacy się dopasowywaniem leków do genomu danego pacjenta.
fenetyka, taksonomia numeryczna
sākt mācīties
kierunek w systematyce, zgodnie z którym organizmy grupuje się na podstawie liczby podobieństw fenotypowych, tj. w wygladzie, bez rozpatrywania konwergencji lub pokrewieństw ewolucyjnych.
fenotyp
sākt mācīties
zespół cech fizycznych i (lub) chemicznych będacych wynikiem ekspresji genów organizmu.
fenyloketonuria
sākt mācīties
choroba dziedziczna spowodowana przez brak enzymu przekształcajacego fenyloalaninę w tyrozynę; nieleczona powoduje upośledzenie umysłowe.
fermentacja
sākt mācīties
beztlenowy proces wytwarzania ATP w wyniku serii reakcji oksydacyjno-redukcyjnych, w których zwiazki organiczne sa zarówno dawcami (donorami), jak i biorcami (akceptorami) elektronów.
feromon
sākt mācīties
wydzielana przez organizm do środowiska zewnętrznego substancja wpływajaca na rozwój lub zachowanie innych osobników tego samego gatunku.
fibroblasty
sākt mācīties
komórki tkanki łacznej wytwarzajace składniki substancji międzykomórkowej- macierz, włókna i kompleksy białkowo cukrowe.
fibronektyny
sākt mācīties
glikoproteiny macierzy pozakomórkowej, które wiaża się z integrynami (receptorami białkowymi w błonie komórkowej).
fikocyjanina
sākt mācīties
niebieski barwnik występujacy u cyjanobakterii i krasnorostów.
fikoerytryna
sākt mācīties
czerwony barwnik występujacy u cyjanobakterii i krasnorostów.
filamenty pośrednie
sākt mācīties
włókniste składniki cytoszkieletu komórki, średnicy (10nm) pośredniej między mikrotubulami (24-25 nm) i mikrofilamentami (7-8 nm).
filogenetyczne drzewo, dendrogram
sākt mācīties
schemat w kształcie drzewa przedstawiajacy ewolucję i pokrewieństwa w określonej grupie taksonów.
filogeneza, rozwój rodowy
sākt mācīties
historia ewolucji grupy organizmów
fimbrie
sākt mācīties
włosowate wyrostki na powierzchni komórki niektórych prokariontów, ułatwiaja bakteriom przyleganie do siebie i do powierzchni zakażanych komórek.
fitochrom
sākt mācīties
niebieskozielony barwnik białkowy pełniacy funkcje fotoreceptora w wielu reakcjach fizjologicznych; występuje w dwóch formach, przechodzacych jedna w druga zależnie od stosunku czerwieni do dalekiej czerwieni w świetle.
fitoplankton
sākt mācīties
mikroskopijne glony i cyjanobakterie stanowiace zasadniczy składnik większości sieci pokarmowych środowiska wodnego.
fluorescencja
sākt mācīties
samorzutna emisja przez dana substancję światła o dłuższej fali (i mniejszej energii) niż długość fali światła pierwotnie przez nia pochłoniętego. Najczęściej jest to emisja światła widzialnego w skutek naświetlenia ultrafioletem.
fosfodiestrowe wiazanie
sākt mācīties
wiazanie kowalencyjne między dwoma nukleotydami DNA i RNA; zawiera grupę fosforanowa połaczona z cukramindwóch sasiednich nukleotydów.
fosfoenolopirogronian
sākt mācīties
trójwęglowy zwiazek, ważny metabolit pośrednimw glikozie i reagent w poczatkowym etapie wiazania węgla przez rośliny C4 i CAM.
fosfoglicerynian
sākt mācīties
ufosforylowany trójwęglowy zwiazek będacy ważnym metabolitem pośrednim.
fosfolipidy
sākt mācīties
lipidy, w których dwa kwasy tłuszczowe i grupa zawierajaca fosfor sa zwiazane z glicerolem; zasadniczy składnik błony komórkowej i błon wewnatrzkomórkowych.
fosforanowa grupa
sākt mācīties
grupa funkcyjna o słabej kwasowości, uwalniajaca jeden lub dwa jony wodorowe.
fosforowy cykl, krażenie fosforu
sākt mācīties
krażenie fosforu w biosferze Ziemi od środowiska abiotycznego poprzez organizmy żywe ponownie do środowiska abiotycznego.
fosforylacja
sākt mācīties
przyłaczenie grupy fosforanowej (reszty kwasu fosforowego) do czasteczki organicznej.
fosforylacja oksydacyjna
sākt mācīties
wytwarzanie ATP z wykorzystaniem energii uzyskanej w wyniku transportu elektronów przez łańcuch transportu elektronów w mitochondriach, następuje podczas chemiosmozy.

Lai ievietotu komentāru, jums jāpiesakās.