Elementy teorii argumentacji X

2 typy uzasadnienia twierdzeń, norm i ocen

1. SUBSUMCYJNY (sylogistyczny) 2. ARGUMENTACYJNY(dyskursywny)

typ SUBSUMCYJNY

wprowadzenie określonych następstw z przyjętych przesłanek na podstawie założonych reguł interferencyjnych (r. wnioskowania); np: wyprowadzanie następstw prawnych z normy prawnej i ustalonego stanu faktycznego

typ ARGUMENTACYJNY

wymiana argumentów wspierających daną tezę (pro) i argumentów ją kwestionujących (contra). dokonywanie szeregu ocen co do wartości poszczególnych argumentów („ważenie” argumentów) a w konsekwencji podjęcie decyzji, które argumenty okazały się lepsze.

najczęstsze argumenty w uzasadnieniach prawniczych:

1. normy prawne 2orzecznictwo sądowe 3poglądy doktryny prawniczej 4. reguły egzegezy(interpretacyjne kolizyjne wnioskowań prawniczych) 5. reguły pozaprawne 6. opinie ekspertów i twierdzenia naukowe

Uniwersalne toposy prawnicze (topos = argument)

1. Argumentum a simile,2. Ubi eaden legis ratio, ibi eadem legis dispositio 3. Argumentum a contrario 4. Argumentum a fortiori 5. Dyrektywy instrumentalnego nakazu i zakazu

Argumentum a simile

ANALOGIA LEGIS. wnioskowanie z podobieństwa, analogi: 1stwierdzenie iż fakt nie został unormowany 2. ustalenie przepisu regulującego fakt podobny 3. powiązanie takich samych lub podobnych konsekwencji do faktu nieuregulowanego (p. cywilne)

Ubi eaden legis ratio, ibi eadem legis dispositio

ANALOGIA IURIS. gdzie taki sam cel tam taka sama dyspozycja ustawy. podobieństwo fizyczne i celów regulacji. brak ściśle wskazanych przepisów prawa, ale bardzo ogólne określenie zasad czy idei, na których opiera się prawo; daje dużą swobodę wnioskującemu.

argumentum a contrario

wnioskowanie z przeciwieństwa. Zabronione jest zastosowanie podobnych lub takich samych konsekwencji prawnych do sytuacji podobnych. (w przypadku prawa karnego, podatkowego)

Argumentum a fortiori

„jeżeli A to tym bardziej B”, 2odmiany: Argumentum a maiori ad minus – wnios. z większego na mniejsze KOMU WOLNO WIĘCEJ TYM BARDZIEJ WOLNO MNIEJ; Argumentum a minori ad maius –wn. z mniejszego na większy; KOMU ZAKAZANE MNIEJ TYM BARDZIEJ ZAKAZANE WIECEJ

Dyrektywy instrumentalnego nakazu i zakazu

NAKAZU: jeżeli obejmuje określona norma to nakazane jest czynienie tego co jest przyczynowo konieczne do realizacji tej normy. ZAKAZU: jeżeli obejmuje określona norma to zakazane jest czynienie tego co przyczynowo wykluczałoby realizacje tej normy